Van ED50 naar WGS 84: referentiesystemen
op de kaarten I 50 000
INFORMATIE
NGT GEODESIA
De Nederlandse topografische kaarten
worden geproduceerd in het stelsel
van de Rijksdriehoeksmeting (RD).
Dit betekent dat de kaartcoördinaten
zijn gebaseerd op een stereografische
projectie van de Bessel-ellipsoïde. Een
voorbeeld van dit coördinatensysteem
is te zien in fig. 1
Voor militaire toepassingen wordt nog
een kaartserie op de schaal 1 50 000
geproduceerd: de kaartserie M733.
Op deze kaarten is over het kaartbeeld
een ander coördinatensysteem ge
drukt. Deze overdruk is gebaseerd op
de Universal Transverse Mercator-
projectie (UTM). De coördinaten zijn
berekend op basis van de Interna
tionale Ellipsoïde in het systeem van
de Europese vereffening van 1950
(ED50). Het coördinatensysteem
wordt in het kort aangeduid als ED50.
Met uitzondering van het verschil in
coördinatensysteem is de inhoud van
de militaire en de civiele kaart gelijk.
Verschillende elementen op de mili
taire kaart wijzen op het gebruik van
een afwijkend coördinatensysteem in
vergelijking met de civiele kaart
1 50 000 (RD). In de eerste plaats
ir. P. C. M. van
Asperen,
stafmedewerker
Produkt-
ontwikkeling
bij de TDN in
Emmen.
wijzigen de geodetische coördinaten die bijvoorbeeld bij de
hoekpunten staan vermeld. Verder is het ED50-net niet
parallel aan de kaartrand (fig. 2). De randinformatie is aan
gevuld met de zogenaamde WGS-noot en de plaatsaandui
ding. WGS is een afkorting voor World Geodetic System.
De WGS-noot geeft de omrekening van coördinaten voor
het betreffende kaartblad van ED50 naar het systeem WGS
72. De plaatsaanduiding is een standaard systeem voor het
aanduiden van plaatsen met behulp van het vierkantennet
van het coördinatensysteem.
Om de uitwisseling van kaartgegevens wereldwijd te ver
eenvoudigen, heeft de NAVO besloten de coördinaten
te baseren op het wereldwijde WGS 84-systeem in plaats
van het lokale ED50-systeem. WGS 84 is bepaald dooi
de Defence Mapping Agency (DMA) van de Verenigde
Staten. Het bestaat uit een ellipsoïde-model en een geoïde-
model. Deze modellen zijn een verbetering van het systeem
WGS 72. Voor de coördinaatberekening is het ellipsoïde
model van belang. Dit model dient als benadering voor de
vorm van de aarde. Bij de coördinaatberekening wordt, net
zoals bij ED50 het geval was, de UTM-projectie gebruikt.
Als gevolg van de NAVO-beslissing vindt de omzetting
naar WGS 84 ook plaats bij de Topografische Dienst
Nederland (TDN) en wel bij de genoemde kaartserie
M733. In januari 1995 is de WGS-noot gebaseerd op
WGS 84 en niet meer op WGS 72. In april 1995 is beslo
ten om het gehele coördinatensysteem om te zetten naar
WGS 84. Hierdoor wijzigt het kaartbeeld op een aantal
punten.
Hengelo
10km
SSflink
52 15'14,46"
NB- k
52 1513.6''
261 V
359000 n 360
Fig. 1. Coördinatensysteem RD op de 1 50 000 kaart.
Fig. 2. Coördinatensysteem ED50 op de 150 000 (M733) kaart.
33
