Voor de 5e Nauwkeurigheidswater
passing zal 2a/1 mm worden gehan
teerd als sectietoets, als trajecttoets
l,5Vl 0,51 mm en voor de kring
Vl mm. Per opstelling dient het ver
schil tussen de achter-voor en de voor
achter aflezing kleiner of gelijk aan
0,5 mm te zijn. Bij eventueel gebruik
van barcode-instrumenten moet de
standaardafwijking van het te behalen
resultaat per slag kleiner of gelijk aan
0,5 mm zijn. De standaardafwijking
ten opzichte van Amsterdam langs de
Nederlandse grens zal beter of gelijk
moeten zijn aan 5 mm.
Op dit moment en zeker voor „da
gelijks gebruik" is GPS voor hoogte
meting minder nauwkeurig dan opti
sche of hydrostatische waterpassing en
is de direct uit GPS bepaalde (ellipso-
idische) hoogte fysisch moeilijk te in
terpreteren. De reden om toch Onder
grondse Merken te verbinden met
GPS, is vooral omdat het bodembewe
gingsonderzoek van Nederland gebaat
is bij een frequente, precieze hoogte
bepaling van de Ondergrondse Mer
ken. GPS is bij uitstek geschikt als
meetmethode voor efficiënte, (semi-)
permanente monitoring van deze be
wegingen. Daarnaast biedt GPS, door
het grote aantal permanent bemande
GPS-stations, de mogelijkheid om
Nederland en het Europese NAP
„nulpunt" stevig(er) te verankeren in
Europa. Pot slot wordt, met de in dit
Fig. 8.
Het projectteam.
V. I. n. r. de heren
Van Beusekom,
Lorenz, Molendijk
en De Min.
X
project verkregen ellipsoïdische ETRS89 hoogten en de uit
de optische en hydrostatische waterpassingen berekende
hoogten, een beter gecontroleerde, en zonodig verbeterde,
geoïde van Nederland verkregen. Plet streven is om alle met
optische en hydrostatische waterpassing aangemeten On
dergrondse Merken tevens met behulp van GPS-metingen
te verbinden. Bestaande GPS-stations voor het monitoren
van bodembeweging, zoals die bij getijde-peilmeetstadons
langs de Nederlandse kust, zullen uiteraard worden opge
nomen in het NHN GPS 2000. Daarnaast wordt rekening
gehouden met het door het Kadaster onderhouden GPS-
kernnet. De ruggegraat van het te meten netwerk zal
worden gevormd door de vijf permanente GPS-stations
van het Aktief GPS Referentiestelsel voor Nederland
(AGRS-NL) [5], aangevuld met een aantal buitenlandse
(permanente) GPS-stations (fig. 10).
De meetprocedures zijn op dit moment, gezien de vele
ontwikkelingen op het gebied van nauwkeurige GPS-
metingen, nog niet bekend. Ontvangers worden beter, aan
rekenmodellen en software wordt veel onderzoek verricht
en het aantal „permanente stations" neemt gestaag toe.
Duidelijk is dat de ervaringen die zijn opgedaan in eerdere
grootschalige GPS-campagnes, onmisbaar zijn. Het is de
verwachting dat de hoogteverschillen tussen Ondergrondse
Merken met een precisie van 1 a 2 cm worden bepaald. In
de (nabije) toekomst zal de te behalen kwaliteit nog beter
kunnen worden; de 5e Nauwkeurigheidswaterpassing zal
hieraan een wezenlijke bijdrage leveren.
Naast waterpas- en GPS-metingen zullen er in het kader
van de 5e Nauwkeurigheidswaterpassing ook zwaarte
krachtmetingen worden uitgevoerd. Aangezien de toe
passing (gravimetrie) en het nut ervan in landmeetkundig
Nederland vrij onbekend zijn, eerst een paar woorden
hierover.
Bij zwaartekrachtmetingen wordt de aantrekkingskracht
gemeten, die door de aarde met al zijn uitstulpingen en
dichtheidsvariaties wordt uitgeoefend op een zwaarte
krachtmeter (een gravimeter). Die aantrekkingskracht is
afhankelijk van de afstand tussen aarde en gravimeter: hoe
groter de afstand, des te zwakker de aantrekkingskracht.
Wanneer we met een gravimeter de veranderingen in die
aantrekkingskracht heel nauwkeurig meten, levert dit
informatie over veranderingen in afstand tussen de gravi
meter en de aarde, oftewel hoogteveranderingen. Zwaarte
krachtmetingen vormen hiermee dus een extra meettech
niek voor hoogteveranderingen naast waterpassen en GPS.
Qua precisie en gebruiksvriendelijkheid echter moet zwaar
tekrachtmeting het tegen haar „concurrenten" afleggen.
Waarom dan toch de zwaartekrachtmetingen uitvoeren?
Dat heeft te maken met een sterk pluspunt van gravimetrie:
als enige meettechniek is zij (in principe) in staat om abso
lute hoogteveranderingen aan te tonen. In relatie met het
verdedigen van Nederland tegen een zeespiegelstijging en
de nog altijd actuele bodemdaling is het hiermee een be
langrijk wapen geworden in de speurtocht naar het ant
woord op de vraag wat er nu eigenlijk gebeurt: stijgt de zee,
NGT GEODESIA
1996-3
Nederlands Hoogte Net
GPS 2000
Nederlands Zwaartekracht Net ZWA 2000
101
