ander woord is niet van toepassing)
voorgezeten door J. Schaart, kwam
eerst P. Hoenderdos (Waterleiding
bedrijf Midden-Nederland) aan het
woord. Hij beschreef de ontwikkeling
van het Leidingen Informatie Systeem
bij het bedrijf. Als strategie daarbij
golden de vier D's: dromen, denken,
durven en doen. Hij concludeerde dat
grootschalige projecten beheersbaar
zijn, maar dat einddoelen niet exact
zijn te definiëren. De volgende spreker
was A. J. Steinfort van Intergraph Be
nelux BV, die op een duidelijke en
overtuigende wijze de ontwikkelingen
naar Open-GIS uitlegde (zie NGT
Geodesia 1996 no. 1). Daarna ging
dhr. H. Dahlmans van Oranjewoud
in op het thema „Object-georiënteer
de gegevensstructuren". Hij gaf een
systematisch overzicht van diverse
aspecten van geo-informatiesystemen,
zowel in het algemeen als voor nutsbe
drijven in het bijzonder. De vraag of
de object-georiënteerde GBKN als ba
sis voor nutsbedrijven nuttig is, liet hij
zorgvuldig in het midden. Als afslui
ting vertelde F. Rensman (HTM) over
de toepassing van een GIS bij het ana
lyseren van openbaar-vervoersstromen
en -netten in de regio Den Haag.
Het programma van de eerste dag
werd op aangename wijze afgerond
door communicatie-expert prof. A.
van der Meijden, die de aanwezigen
inzicht gaf in behartenswaardige as
pecten en idiote toepassingen van
communicatie. Opmerkelijk was een
Twentse definitie van communicatie:
„kiekikoean, kiekiemiean, kieknwie-
noamekoaEn een al jaren oude ty
pering van de communicatieproble-
matiek bleek nog altijd actueel: „Som
mige boodschappen over sommige
soorten onderwerpen bestemd voor
sommige mensen, hebben onder som
mige omstandigheden bij sommige
mensen sommige soorten effecten.
Maar welke, weten we niet" (1948).
Op basis van de eerste dag viel te con
stateren dat de lezingen van nogal wis
selende kwaliteit waren en dat er wei
nig nieuws (en dan nog voorzichtig)
werd gepresenteerd. Opvallend afwe
zig was het gebruik van het kernbegrip
AM/FM; het was al GIS waar het over
ging. De tentoonstelling bij de confe
rentie was kleinschalig en het bezoe
kersaantal was niet zo groot, een ten
dens die zich de afgelopen jaren al af
tekende. De organisatie en de inzet
zijn wel in orde, maar wellicht verdie
nen de opzet of de frequentie van de
conferentie heroverweging.
Ad van der Meer
De afstudeerscripties van de TU
Delft, Faculteit der Geodesie, zijn te
leen bij de bibliotheek, Thijsseweg
11, 2629 JA Delft, telefoon (015)
278 25 60 of 278 25 68.
W. Botman
(Afstudeerdatum: 23-2-96)
Het Duitse bedrijf Topscan GmbH
heeft, voor het construeren van
nauwkeurige digitale hoogtemodellen
(DHM), een techniek ontwikkeld ge
baseerd op laserscanning vanuit de
lucht. Tegelijkertijd met de laserscan-
metingen wordt een opname van het
terrein gemaakt met een Hi8 video
camera. Dit bedrijf en Geodan Geo
desie kwamen met de vraag of het mo
gelijk is deze video-opnamen en het
DHM te gebruiken voor het maken
van ge-orthogonaliseerde afbeeldingen
en indien nodig, welke alternatieve
opnamesystemen hiervoor kunnen
worden gebruikt.
Voor het gebruikte Hi8 videosysteem
is het antwoord op de vraag negatief.
Dit komt door de zwakke ruimtelijke
resolutie en door een onvoldoende
geometrische en radiometrische kwali
teit van de gemaakte ortho-afbeeldin-
gen.
Drie alternatieve systemen zijn verge
leken op hun resolutie, geometrische
kwaliteit en radiometrische kwaliteit.
De systemen zijn een S-VHS video
van Sony, analoge semi-metrische 70
mm camera's en digital still videoca
mera's, zoals de DCS420. Ook is een
evaluatie gemaakt van aspecten zoals
de flexibiliteit van het systeem, de kos
ten, de gebruiksvriendelijkheid in data
processing en opslag, en de visuele
kwaliteit van de beelden. De DCS420,
met een geschikte resolutie voor de
meeste toepassingen, een goede radio
metrische beeldkwaliteit en een hoog
gebruiksgemak van de digitale afbeel
dingen heeft betere mogelijkheden
dan de andere twee alternatieven. De
nadelen zijn de nu nog hogere aan
schafkosten en de grote vereiste op
slagcapaciteit.
W. B. Ooms
(Afstudeerdatum: 23-2-96)
In de scheepsbouw en -reparatie wordt
de vorm van een scheepshuid gecon
troleerd, respectievelijk bepaald. Dit
vindt plaats door op het oppervlak een
aantal punten in 3D-coördinaten te
bepalen. Hiervoor wordt steeds vaker
3D-tachymetrie gebruikt. Om kwali
teitsbeheersing in geodetische zin mo
gelijk te maken, wordt een mathema
tisch model afgeleid voor 3D-tachy-
metrie. In dit model wordt rekening
gehouden met een eventuele scheef
stand van de tachymeter, omdat in de
scheepsbouw het instrumentstelsel
doorgaans scheef staat ten opzichte
van het scheepsassenstelsel. Uit proef-
berekeningen die met dit model van
waarnemingsvergelijkingen zijn uitge
voerd en relevant zijn voor de scheeps
bouw en -reparatie, kan worden ge
concludeerd dat de regels die bij 2D-
tachymetrie gelden, over het algemeen
ook gelden bij 3D-tachymetrie.
Naast de bepaling van coördinaten
van punten op de scheepshuid is ook
een aanzet gegeven voor vormbepaling
en -controle met behulp van approxi-
matiefuncties. Deze functies worden
in het model van 3D-tachymetrie
geïmplementeerd en gecombineerd
door gebruik te maken van samenge
stelde modellen. Omdat bij vormbe
paling vooraf niet bekend is hoe het
functievoorschrift van een benade
ringsfunctie luidt, wordt een methode
daartoe beschreven. Uit deze methode
blijkt onder meer dat waarnemingen
naar punten, die eenmaal worden aan
gemeten, toch kunnen worden ge
toetst.
231
NGT GEODESIA
1996-5
SCRIPTIES
TU DELFT
Constructie ortho-afbeeldingen
uit video-opnamen en laserscan-
metingen
Ontwerp en toepassing van
3D-tachymetrie voor technische
metingen
