se:
Onlangs is het bedrijf ComMETIUS
bv in Leiderdorp opgericht, dat op
treedt als service provider van het
,,RDS-dGPS" correctiesignaal via de
FM-radio in Nederland. Hiermee is
het mogelijk om overal in Nederland
en veel andere Europese landen met
praktisch iedere GPS-ontvanger een
nauwkeurigheid van 1 m te krijgen.
Vergelijkbaar met de gebruikelijke
nauwkeurigheid van 50 m is dit een
enorme verbetering. Doordat gebruik
wordt gemaakt van de reeds bestaande
FM-infrastructuur kunnen de kosten
zeer laag worden gehouden, waardoor
dGPS voor iedereen binnen handbe
reik komt. De gebruikers van deze ser
vice moeten in eerste instantie worden
gezocht in de GIS- en milieuwereld,
nutssectoren, brandweer, politie, taxi
bedrijven en hulpdiensten. Door de
steeds lagere GPS-prijzen raakt ook de
consumentenmarkt steeds meer geïn
teresseerd.
„Kust in Kaart",
een Noordhollandse expositie
De Stichting Provinciale Atlas Noord-
Holland organiseerde een tentoonstel
ling „Kust in Kaart" met als thema en
ondertitel „De veranderende kustlijn
van Noord-Holland". (De stichting is
in 1993 opgericht op initiatief van GS
van Noord-Holland en deze tentoon
stelling is de derde presentatie van de
stichting.) Nadat de tentoonstelling
eerst is gehouden in een voorlichtings
centrum van een hoogheemraadschap,
is deze nog tot en met 27 oktober te
zien in Ecomare, centrum voor Wad-
den- en Noordzee te De Koog op
Texel (dagelijks 9.00 - 17.00 uur).
Het bezoekersaantal daarvan (meer
dan 250 000 per jaar) realiseert het
stichtingsdoel om uniek cultuurbezit
toegankelijker te maken. En inder
daad: voor of na de zeehondjes was het
voor een kartografische expositie
vreemd druk! Overigens bezat Eco
mare in de eigen permanente expositie
al een handgetekend kaartje 1:10 000
van slufters door de „Opzigter van
den Waterstaat C. van der Sterr". Zijn
naam is vermeldenswaard, omdat hij
de hele situatie opnam op 30 maart
1860, in één dag dus
Dr. H. Schoorl verzorgde de tentoon
stelling en bijbehorende brochure. De
expositie kent 55 „items". Hand-
schriftkaarten vormen de hoofdmoot.
Daarnaast zijn er een antiek kompas,
lood en passer, maar ook een video
over zeespiegelrijzing van het Water-
Kaart van Egmont op Zee met de rijs-werken tot conservaatie van de tooren en kerk
aldaar" door de beëdigd landmeter Johannes Rollerus, 1719.
loopkundig Laboratorium en een CD-
Rom van de kustgenese in Noord-
Holland van de Rijks Geologische
Dienst.
Bood de duinkust bescherming tegen
het achterland, voor de scheepvaart
was de kust met zandbanken vol geva
ren. Dat zorgde voor kustkaarten met
verschillende doelen. Er zijn kaarten
van zeegaten en kaarten van zeewerin
gen. Dr. Schoorl: „Vooral de toegan
gen tot de zeegaten met hun zich
steeds verplaatsende banken en bui-
tendeltageulen gaven aanleiding tot
vele en hernieuwde karteringen. Vanaf
de zeventiende eeuw werden kaarten
van de belangrijke zeegaten Marsdiep
en Vlie in steeds grotere frequentie
vervaardigd. Op deze kaarten zijn
diepten in voeten en vademen, beba-
kening op de wal en betonning in de
vaargeulen, het landinwaarts verloop
van de vaarroutes en de kustvuren aan
gegeven. Deze karteringen werden in
de loop der tijd steeds nauwkeuriger.
Verouderde kaarten deed men om vei
ligheidsredenen weg, waardoor oude
zeekaarten zeldzaam zijn".
Kustverlies en opslibbing waren eerst
natuurlijke processen. Voor bedijkin
gen namen ondernemers en overhe
den „landmeters in de arm, die veelal
ook als kaarttekenaar werkzaam wa
ren", aldus dr. Schoorl. Een deel van
hun werk komt uit de collectie kaarten
van de Rijkswaterstaat van vóór 1850
bij het Rijksarchief in Noord-Hol
land. Vele kaarten uit die collectie zijn
ouder dan de nog geen 200-jarige
Rijkswaterstaat! Een voorbeeld daar
van is de kaart met lodingen in drie
raaien van Den Helder naar Texel van
Pieter Muller uit 1695. (Het zo loden
vindt nog steeds plaats.) Dezelfde her
komst geldt een handschriftkaart uit
1688 in kleur van IJsaack Haringhuij-
zen, Adriaan van Twuijver en Abram
Bleuse, de „Caarte vant Eyerlandt en-
de Westvlielandt met de wijtte vant
gat tusschen de stranden". Dat geo
desie toen reeds meer dan landmeten
was, vat de expositie-toelichting anno
1996 bij deze kaart samen als volgt:
„De landmeters adviseerden op dit
strand en ook op het brede Eierlandse
strand een stuifdijk aan te leggen". Zij
adviseerden dat dus zelf! Schoorl in de
brochure: „Met recht kan men spre
ken van een Noordhollandse school
391
NGT GEODESIA
1996-9
Oprichting ComMETIUS
Tob« opi" .|po
n.U- TOORJ.N O, KKKk .«H uil.
gclcckrnt .looi loHANSf-1
ilrl oo»*ci"
if.-lpjrKt j"',c
V y.lei
