Statisch Bereken hoogten voor objectpunten in twee epochen en trek de gevonden hoogten van elkaar af. Het verschil geeft de opgetreden deformatie. Kinematisch Bepaal een functie van kinematische parameters als snelheid en versnelling die het gedrag van de objectpunten in de tijd beschrijft. Dynamisch Beschrijf het gedrag van de objectpunten als functie van de hoeveelheid gewonnen gas en bepaalde eigenschappen van gesteenten (oorzaak - gevolg). Relatief Alleen vervormingen binnen het object worden beschreven. Absoluut De optredende bewegingen en vervormingen worden be schreven ten opzichte van een buiten het object gelegen stabiele referentie. met toetsprocedures gecontroleerd of de waarnemingen in label 1. voldoende mate bij het geplande mathematisch model pas- Methoden voor sen. Indien nodig worden de waarnemingen verbeterd, deformatie-analyse. eventueel door overmeten. Dit kan worden samengevat als: Bepaal door meting (en eventueel overmedng) de waar nemingen zodanig dat zij in voldoende mate passen bij het geplande mathematisch model. Duidelijk zal zijn dat dit alleen mogelijk is indien aan passing van het netwerk en eventueel overmeten daad werkelijk mogelijk is. Bij metingen ten behoeve van de formatie-analyse is dit meestal niet het geval. In de eerste plaats hebben we vaak te maken met metingen uit het verleden. In de tweede plaats hebben we te maken met metingen aan „bewegende" objecten, waardoor overmeten op een ander tijdstip niet het gewenste resultaat zal hebben. De alternatieve probleemstelling wordt dan ook: Bepaal het mathematisch model dat zo goed mogelijk bij de beschikbare waarnemingen aansluit. Door iteratieve procedures wordt dit best passende mathe matisch model bepaald. In eerste instantie wordt een model aangenomen, waarvan verwacht wordt dat dit redelijk bij de beschikbare waarnemingen aansluit. Een vereffening en een toetsing worden uitgevoerd. De toetsing betreft naast de conventionele alternatieve hypothesen (w-toetsen) ook een aantal niet-conventionele alternatieve hypothesen. Op grond van de resultaten van deze toetsing wordt tenslotte besloten welke van de hypothesen het best bij het waar nemingsmateriaal aansluit. Deze alternatieve hypothese wordt vervolgens als model gekozen, waarna de procedure wordt herhaald, totdat het best passende model is gevon den. De strategie bestaat uit vier stappen (fig. 2). In elk van Fig. 2. De vier stappen in de gebruikte strategie. deze stappen staat de bovengenoemde probleemstelling centraal. Het vervolg van dit artikel zal dieper ingaan op deze stappen. Planning en ontwerp Voorafgaand aan de metingen wordt middels een verkenningsberekening nagegaan of de meetopzet zal voldoen aan de doelstellingen. Het ontwerp van de meetopzet wordt bepaald op grond van de te verwachten deforma tiepatronen en de gespecificeerde eisen ten aanzien van nauwkeurigheid en betrouwbaarheid. Uiteraard is het hierbij van belang dat bekend is welke eisen aan het resultaat moeten worden gesteld. Men dient te weten welke deformaties moeten kunnen worden aangetoond. Dit houdt in dat men een idee moet hebben omtrent de moge lijk optredende deformaties. Indien dit alles inderdaad bekend is, kan met behulp van de standaard Delftse ma thematische technieken worden na gegaan of de meetopzet aan de doel stellingen zal kunnen voldoen. Indien dit niet het geval is, dient het net- ontwerp te worden aangepast aan de eisen. In de praktijk zal deze stap niet altijd worden uitgevoerd, omdat men vaak te maken heeft met reeds be staande metingen. In deze gevallen zal men „er het beste van moeten zien te maken". Epocheverwerking Deze analyse van de vrije (fig. 3) net werken bestaat uit twee onderdelen. In de eerste plaats wordt het netwerk als een zogenaamd vrij netwerk vereffend en intern op mogelijke fouten gecon- 348 1996-9 NGTGEODESIA Planning en ontwerp Epoche verwerking Bepaling deformatiemodellen Analyse stabiliteit van referentiepunten

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1996 | | pagina 6