kennis, fantasie en inleving van de gebruiker. Onder zulke
omstandigheden is het duidelijk dat „normale" relaties
tussen vraag, aanbod en prijzen enerzijds en kosten/baten
analyses van productie- en distributiekosten anderzijds niet
meer opgaan. Een groter deel van de kosten en dus ook
prijzen zal gebaseerd zijn op de toenemende transactie
kosten en tarieven c.q. afspraken met betrekking tot copy
right. Voor het economische verkeer - en ook het NGP
pleit voor een meer marktgerichte benadering betekent
deze constatering dat de waarde van geo-informatie dan
ook nauw samenhangt met de gewenste kwaliteit voor het
gebruik en voor de gebruiker. En waarom zou zo'n ge
bruikersgerichte benadering voor de traditioneel dienst
verlenende geodeet ook niet een logische voortzetting zijn
van zijn of haar activiteiten tot nu toe?
Economische ontwikkelingen
Om deze benadering in een meer algemeen internationaal
economisch perspectief te plaatsen, kan men de recente,
globale ontwikkelingen beschrijven met de volgende drie
dimensies [5]:
opwaardering van het produceren van informatie in
plaats van materialen als object van economische activi
teit (technologische en economische dimensie);
ontstaan van globale communicatienetwerken (sociaal-
politieke en institutionele dimensie);
verandering in de manier van werken (sociaal-organisato
rische dimensie).
Technologisch-
Informatie
Economisch
Politiek-
Institutioneel
mmt^e Communicatie
Sociaal-
Organisatorisch
Organisatie
Fig. 1.
De drie
economische
dimensies.
In de economische literatuur worden deze ontwikkelingen
ook wel het tertialisatieproces genoemd, als een soort derde
(tertiaire) fase van de industriële revolutie. 'Deze benaming
is niet helemaal terecht, want het gaat immers niet om een
fase in de industriële revolutie, maar om een verandering
van een industriële economie naar een informatie-econo
mie, waar informatie het verhandelbare goed is. Juist het
feit dat informatie een economisch goed is geworden, gaat
samen met de wereldwijde ontwikkeling van privatiserin
gen van overheidsinstanties die traditioneel de meeste geo-
informatie produceerden. Aan de ene kant dus globalise
ring, aan de andere kant privatisering, die allebei leiden tot
412
een ander soort overheidsapparaat en
geo-informatieproductie. De meest
vergaande beschrijving hiervan door
Osborne Gaebler [6]samengevat in
het 1 O-punten programma, is zelfs
overgenomen door president Clinton
en vice-president Gore van de VS. Een
beschrijving staat ook in [7].
Gevolgen voor geo-
informatietechnologie
Met betrekking tot geo-informatie
zouden bovenstaande dimensies kun
nen worden vertaald in de volgende
categorieën:
Dit is voornamelijk gerelateerd aan
het geo-informatie product. Bedoeld
zijn de technische voorwaarden om
geo-informatie als economisch en ju
ridisch (te beschermen) goed te pro
duceren. Dit houdt ook verband met
de technische voorwaarden en moge
lijkheden om data gezamenlijk te ge
bruiken en uit te wisselen (met de
bedoeling het maximale rendement te
krijgen uit investeringen), het gebruik
van standaarden en normen hiervoor
(om de kosten voor conversie te mini
maliseren) en de toepassingmogelijk
heden van de gebruikte data te opti
maliseren. Met andere woorden, op
technisch niveau wordt in principe de
vraag beantwoord hoe geschikt tech
nisch en economisch het geo-informa-
deproduct is voor een samenleving.
Deze technische en economische ge
schiktheid hangen natuurlijk nauw
samen met de technische en economi
sche mogelijkheden van een individu,
bedrijf of zelfs een heel land.
Wat betreft telecommunicatie en in
formatietechnologie in de derde we
reld kunnen we bijvoorbeeld constate
ren dat [8]
zo'n 80% van de wereldbevolking
nog steeds niet de beschikking heeft
over fundamentele vormen van tele
communicatie; zo zijn er vijftig tele
foons voor elke honderd Amerika
nen en slechts één voor elke honderd
Afrikanen;
een modem in India vier keer zoveel
kost als in Nederland of de VS;
in reële termen toegang tot Internet
in Indonesië twaalf keer zo duur is
als in de VS;
1996-10
NGT GEODESIA
Technisch niveau
