Vanzelfsprekend hebben de directies
de indringende vraag gesteld wat zo'n
geautomatiseerd systeem nu eigenlijk
oplevert. De te maken kosten waren,
zoals gebruikelijk, redelijk goed te be
noemen (wat overigens niet altijd het
zelfde was als beheersbaar). Het gaat
om posten als: systeemontwikkeling
en -bouw, conversie-uren, aankoop en
onderhoud van computerware, nieu
we functies van systeem-, applicatie-
en topografiebeheerder, en opleidin
gen. De kosten van digitale topografie
boren strikt genomen niet in dit rijtje
thuis: topografie was immers altijd al
nodig. Maar veel bedrijven zien nu pas
welke (hoge) kosten ermee gemoeid
zijn. In discussies over de kosten wor
den die van de digitale topografie
daarom vaak meegenomen.
Aan de batenkant is het plaatje diffu
ser. Aanwijsbare winst wordt geboekt
doordat het tijdrovende handmatige
tekenwerk sterk vermindert. Het digi
tale bestand kan immers op willekeu
rige schalen worden geplot en er kan
elke willekeurige uitsnede mee worden
gemaakt. Ook het periodiek (om de
den a twintig jaar) vernieuwen van de
analoge beheerkaarten vervalt. Dit
soort baten vertaalt zich in verminde
ring van personeel op de tekenkamers.
Verder wordt het eenvoudiger om
kabels- en leidingenverzamelkaarten te
maken (hoewel dit afhankelijk is van
de mate waarin gegevens 1 1 zijn
vastgelegd); dit betekent lagere pro
jectkosten. Andere winstpunten zijn
vooral kwalitatief: goede en actuele
digitale bestanden en afdrukken, uit
gebreide mogelijkheden om selecties
binnen het net te maken, de mogelijk-
Binnenkort
ook bij de
nutsbedrijven
(Foto: Oranje
woud.
heid om leidingnet-gegevens uit te breiden met bijvoor
beeld vergunningnummers en storingslocaties, en de moge
lijkheid om leidingnet-gegevens te combineren met andere
digitale informatie (zoals kadasterpercelen, wegen/groen-
vlakken en milieuzoneringen). Ook de veel betere en snel
lere toegankelijkheid van de gegevens voor gebruikers over
datanetwerken is een belangrijk winstpunt; het verzamelen
van gegevens kost minder tijd waardoor sneller en efficiën
ter kan worden gewerkt.
Digitale leidingenregistratie leidt op zichzelf nauwelijks tot
winst. De besparing in menskracht valt globaal weg tegen
extra exploitatielasten. De dalende prijzen van met name
hardware beïnvloeden dit plaatje wel, maar de ervaring
leert dat dit „voordeeltje" meestal wordt vertaald in een ex
tra grafisch werkstation omdat de conversie-inspanning
toch was onderschat. De winst zit vooral in de kwaliteits
verbetering en de sterk vergrote toegankelijkheid van de ge
gevens. Digitalisering maakt het dus mogelijk om het ge
wenste, verbeterde, beheer van het leidingnet te realiseren.
Per saldo is digitale leidingenregistratie zijn geld daardoor
zeker waard.
Veel nieuwe mogelijkheden
Digitale leidingenregistratie vormt meestal slechts de eerste
stap. Veel bedrijven willen in de toekomst verder door
groeien naar een distributie-beheersysteem. Daar bestaan
heel wat ideeën over, waarvan sommige al hier en daar zijn
gerealiseerd. Te noemen zijn:
ontwerp van nieuwe leidingen op basis van digitale lei
ding- en topografiegegevens; automatisch genereren van
materiaallijsten ten behoeve van een magazijnsysteem;
koppeling van andere locatiegebonden gegevens aan de
digitale leidingnetgegevens, zoals storings-, vergunnin
gen- en onderhoudsgegevens;
plannen van onderhoud op basis van selecties, netanaly-
ses en dergelijke;
inmeten van gelegde leidingen met tachymeters of GPS;
computerondersteund vervaardigen van revisieschetsen
en huisaansluitingschetsen;
raadpleegmogelijkheden waar dat nodig is: decentraal op
kantoorplekken of via autofax met wagens van monteurs
en opzichters, alsook het gebruik van draagbare pc's met
cd's;
digitale uitwisseling van liggingsinformatie met andere
belanghebbenden via datalijnen (ook de nutssector op
Internet?);
betere afhandeling van meldingen van het KLIC, het Ka
bels en Leidingen Informatie Centrum (overigens blijft
het zo, dat de leidingenbeheerder de feitelijke leidingen
informatie aan de aanvrager levert en niet het KLIC);
combineren van digitale luchtfoto's en leidingnet-infor
matie om daarmee illegale opstallen, bomen en dergelijke
op te sporen, die op of vlakbij de leidingen liggen.
Zoals altijd geldt ook hier de vraag of datgene wat kan, ook
wenselijk is. Het kan wel leuk zijn om met luchtfoto's het
leidingnet te controleren, maar als illegale opstallen weinig
schade veroorzaken, kost dat wellicht meer dan het op-
GEODESIA
1997-1
23
