Vakmanschap
Gereedschap
GEODESIA
■997-1
ken geometrische relaties, het al dan
niet verwerpen van punten en relaties
e.d.) worden gerelateerd aan de ge
wenste precisie van het eindresultaat.
De kwaliteit van de resultaten in de di
verse deelprocessen moet door toet
sing worden gewaarborgd. Een be
langrijke parameter hierbij is de punt-
precisie in het te vernieuwen punten-
veld. Wanneer deze niet goed bekend
is, moet de precisie worden vastgesteld
aan de hand van een analyse van toet
singsresultaten. In de opeenvolgende
deelprocessen moet de precisie van de
betrokken coördinaten steeds worden
ontleend aan de resultaten in de voor
gaande deelprocessen.
Fig. 6.
Situatie na de
nabewerking.
Grenzen die niet
betrokken zijn bij
de lokale kaart-
verbetering zijn
vergeleken met de
inhoud van de
GBKN. Sommige
grenzen vallen nu
samen met topo
grafie in de
GBKN.
Bij een kaartvernieuwing zijn omvang
rijke puntenvelden betrokken. Dit
stelt hoge eisen aan de presentatie van
de resultaten. Een goede grafische on
dersteuning is onmisbaar bij het inter
preteren van residuen en toetsingsre
sultaten en bij het identificeren en her
stellen van fouten. Op een overzichte
lijke wijze moet blijken waar mogelij
ke fouten aanwezig zijn en waar en in
welke mate verdere verbeteringen
noodzakelijk zijn. Wanneer voor een
verbetering geen of onvoldoende be
staande gegevens beschikbaar zijn,
moet de kaartvernieuwing worden uit
gevoerd met behulp van aanvullende
nieuwe gegevens. Vaak zal de vereiste
precisie niet haalbaar blijken te zijn
voor een deel van de betreffende kaart.
Wanneer er geen mogelijkheden be
staan om in dergelijke situaties onmid
dellijk nieuwe gegevens te betrekken,
zal het vernieuwingsproces moeten
worden afgebroken. Uiteraard is het
dan van belang dat er correcte kwali
teitskenmerken worden opgenomen
in de resultaten.
Bij een kaartvernieuwing moeten tijdens het werkproces
door de uitvoerder keuzes worden gemaakt. Hij moet in
het algemeen beslissen waar en welke aansluitingspunten
worden gebruikt. Hij moet nagaan in welke mate verbete
ringen nodig zijn en beslissen welke aanvullende gegevens
hiervoor kunnen worden benut. Het accepteren of verwer
pen van resultaten kan niet volledig worden gebaseerd op
automatismen. Het oog van de professional is nodig om te
constateren of er sprake is van misslagen, toevallige fouten
of systematische afwijkingen. Hiervoor zijn inzicht en erva
ring vereist in technieken die in de loop van de tijd zijn toe
gepast bij de vervaardiging en bijhouding van de kaart. Een
kaart die decennia lang is bijgehouden door verschillende
mensen met diverse meet- en verwerkingsmethoden, heeft
vaak een inhomogene kwaliteit. Een combinatie van identi-
ficatiefouten, kwaliteitsverschillen en lokale vervormingen
is moeilijk te analyseren. In de HTW wordt duidelijk dat
kaartvernieuwing in dergelijke situaties maatwerk vereist.
Betrouwbare resultaten zijn te bereiken door het toepassen
van de vuistregels voor elk deelproces en een correcte uit
voering van de verschillende toetsen in combinatie met een
gedegen vakmanschap. De strategie moet zijn dat de ge
wenste precisie wordt gerealiseerd met zo weinig mogelijk
aanvullende gegevens. Wanneer blijkt dat deze precisie niet
kan worden bereikt of wanneer fouten worden gesignal
eerd, moeten meer aanvullende gegevens worden gebruikt.
Er zijn geen eenvoudige ontwerpregels voor de keuze van
aanvullende gegevens. De „kunst" is om juist dié gegevens
te betrekken waarmee op de meest efficiënte wijze het ge
wenste resultaat wordt bereikt. Dit proces kan niet met
programmatuur worden bestuurd. Wel is het mogelijk en
ook noodzakelijk om de uitvoering van het proces te on
dersteunen met gebruiksvriendelijke programmatuur.
Hoe staat het nu met de beschikbaarheid van programma
tuur voor kaartvernieuwing? Er bestaat geen gebrek aan
faciliteiten voor het digitaliseren van kaarten. Daar liggen
de problemen ook niet. Waar het aan schort, zijn goede
faciliteiten voor de kaartverbetering. Soms gaat het om een
gebrekkige functionaliteit van systemen, maar vaak ook laat
de gebruiksvriendelijkheid te wensen over. In pakketten als
IDV en Scan-Detail van het Kadaster is de vereiste func
tionaliteit voor de interpolatie van vrije punten en voor een
lokale kaartverbetering grotendeels aanwezig. Er kunnen
echter geen omvangrijke puntenvelden mee worden ver
werkt en er zijn geen gebruiksvriendelijke faciliteiten voor
het invoeren van gegevens en een kartografische presentatie
van resultaten. Uit de Duitse vakliteratuur zijn de pakket
ten DAVID (Digitalisierung, Aufbereitung und Verbesse-
rung Inhomogener Daten aus Katasterkarten) [2] en
FLASH (Flurkarten-Ausgleichung und Simultane Homo-
genisierung) [1] bekend. Het laatstgenoemde pakket is
recent ook in [4] beschreven en biedt goede en gebruiks
vriendelijke oplossingen voor het homogeniseren en het
verwerken van nabijheidsrelaties. In Nederland beschikken
31
