Een kleine
zomerreis
op zoek naar een
standpunt
Op zoek naar een standpunt
BOEKBESPREKING
Een bespreking van „Cartography" van Kraak Ormeling
M. J. Kraak F. J. Ormeling,
Cartography: Visualization of Spatial
Data. Harlow: Longman, 1996. ISBN
0 582 25953 3. Prijs f 60,-.
Ferjan Ormeling en Menno-Jan Kraak
hebben hun leerboek Kartografie, oor
spronkelijk uit 1987 en in 1990 her
zien, nu in een Engelse versie uitge
bracht, met veel nieuwe ontwikkelin
gen erin. Geodeten kunnen wat dat
betreft de kartografen als lichtend
voorbeeld nemen! Ik heb het boek ge
kregen van één van de auteurs, mis
schien wel niet ter bespreking, maar
dan toch wel om er een kritische blik
in te werpen. Wat zijn mijn bevindin
gen?
door K.L.Poll
CPN
De titel van deze bespreking ontleen
ik aan een lezenswaardig boekje van
K. L. Poll (fig. 1), gevonden bij het
uitstoffen van een boekenkast. Welk
standpunt moet ik innemen, als alge
mene lezer, als kritisch geodeet, en ten
opzichte van de lezers van dit blad?
Het boek is bedoeld voor het verschaf
fen van „sufficiënt relevant knowledge
of cartography for GIS users for the
production and use of effective visuali
zation of spatial information" (p. vii).
Daaraan moet het boek dus worden
getoetst. Maar je kunt ook vragen
ir. R. van der
Schans,
zelfstandig
adviseur voor
kaartgebruik en
interactie bij
GIS.
Fig. 1.
Verklaring van
de titel.
welk standpunt de auteurs precies innemen ten opzichte
van de relatie tussen GIS en kartografie. Kan de lezer dat
standpunt uit de tekst reconstrueren?
De beoordeling is op dezelfde wijze uit te voeren als volgens
de kartografische methode: eerst kijken wat er wordt be
handeld (de gedachteninhoud) en dan hoe dat wordt
overgedragen op de lezer (de uitdrukkingsvorm). Het
schrijven van een leerboek over kartografie is namelijk
meta-kartografie: je maakt geen kaarten, maar brengt de
kartografie in kaart. Bij de inhoudelijke beoordeling let ik
vooral op de theoretische grondslagen (wat zijn de elemen
taire begrippen en hun relaties?) en op methoden die de
lezer kan volgen om goed bruikbare kaarten te produceren.
Daarnaast let ik, vanuit mijn eigen specialisatie, ook op de
behandeling van het kaartgebruik en de mens-computer-
interactie via kaartbeelden. Bij de beoordeling van de pre
sentatievorm kijk ik naar de volgorde waarin de inhoud
wordt overgedragen, naar de toegankelijkheid (taalgebruik,
trefwoorden) en naar het gemak waarmee je door het boek
kunt navigeren. Het zijn aspecten die geheel overeenkomen
met die waaraan je kaartproducten moet toetsen.
Vooraf nu eerst wat algemene gegevens. Het boek telt 222
pagina's, ongeveer 185 illustraties en 8 pagina's in kleur.
De hoofdstukindeling is als volgt:
1Geographic Information Systems and Maps.
2. Data Acquisition.
3. Map Characteristics.
4. GIS Applications: Which Map to Use?
5. Topography and Base Maps.
6. Map Design.
7. Statistical Mapping.
8. Cartographic Tools.
9. Advanced Mapping Environments.
10. Cartography at Work: Maps as Decision Tools.
De inhoudsopgave gaat nog een niveau dieper, wat helaas
niet voldoende is: er zijn nog genummerde subparagrafen
en zelfs ongenummerde verdere onderverdelingen. Voor
het krijgen van overzicht op het middelbare leesniveau
moest ik daarom zelf de inhoudsopgave verder uitwerken,
altijd leerzaam, maar toch eerder een taak van auteurs en/of
uitgever.
Visualisatie of berekening?
De subtitel van het boek is „Visualization of Spatial Data".
Een keurige titel, want in kaarten worden niet direct objec
ten en processen in het terrein afgebeeld, maar gegevens die
door waarneming of fantasie zijn verkregen. En het gaat
ook niet om inwinning, vastlegging of rekenen, maar om
visualisatie.
75
GEO DES IA
