P
leven, wijzen er op dat studenten meer
moeten leren denken in werkprocessen.
Dat hoeft niet in kookboekvorm,
maar de structuur van die processen
en de verschillende beslismomenten,
kortom de kartografische methode,
moeten wel degelijk zeer expliciet en
overzichtelijk worden gepresenteerd,
als „relevant knowledge".
Kaartgebruik en interactie
Sinds enige tijd maak ik mijn beroep
van het adviseren over kaartgebruik en
interactie bij GIS; daarom heb ik deze
aspecten ook apart bekeken. Het
kaartgebruik wordt besproken in 4.1
t/m 4.3 en, met enige overtap, in
hoofdstuk 10. In 10.1.5 (Map use
strategies) staat een leuk overzicht van
„conditions for proper use of the
maps", in de vorm van een opsom
ming van allerlei handelingen die je
met kaarten kunt verrichten. Dit
smaakt naar meer, maar 't is jammer
dat de auteurs zo'n bescheiden portie
voorzetten. Over kaartgebruik en
kaartinterpretatie moet toch veel meer
te vertellen zijn?
Eén van de auteurs heeft elders (zie
KT 1996.XXII.3, p. 38) de stelling
verdedigd dat interactie onderdeel is
van visualisatie. Misschien wordt daar
om dit begrip nergens genoemd in
(gedetailleerde) inhoudsopgave of in
dex. In mijn visie is visualisatie door
de computer eerder deel van interac
tie, naast de vele handelingen die de
gebruiker moet verrichten. Toch bevat
„Cartography" veel interactie, vooral
in de hoofdstukken 9 en 10, maar de
verschillende functionaliteiten zitten
verstopt bij de toepassingen (10.2,
Working with electronic atlases) en
worden niet in het algemeen bespro
ken hoewel ze toch ook elders van toe
passing zijn. Interactie zit zo langza
merhand overal, bij inwinning, bij
analyse, bij ruimtelijk ontwerp, bij
(karto)grafisch ontwerp, bij realisatie
van plannen. Dat vraagt om een meer
systematische behandeling.
Vertelstructuur van het
boek
Op de achterkant van het boek ver
meldt de uitgever als een van de „key
features": „Written in a simple 'user-
friendly' style appealing to a wide readership level". Inder
daad, de toon van het boek is veel vriendelijker dan mijn
schrijfstijl, maar is de bruikbaarheid nu ook voldoende? Ik
vind de tekst vaak te verhalend, te weinig gestructureerd,
soms ook te abstract wanneer de lezer het overzicht niet
heeft. Nette rijtjes kunnen helpen. De volgorde van behan
deling wordt nergens verantwoord, alleen op p. 121 kwam
ik iets tegen wat erop leek. Het kernproces (van terrein naar
kaart en terug) wordt erg versnipperd gepresenteerd, waar
door het boek leest als een (niet erg spannend) detective
verhaal. Eerder een zoekplaatje dan een overzichtskaart.
Een groot probleem vind ik de behandeling van de in-
winningsmethoden (in hoofdstuk 2) voordat de (data)-
structuren van het DLM zijn besproken. Bij de productie
van bestanden en kaarten gaan inwinning en opslag inder
daad vooraf aan visualisatie, maar bij het ontwerp van het
productieproces (een meta-proces!) werk je eerder omge
keerd. Verwaarlozing van deze gedachte heeft nu geleid tot
de noodzaak in hoofdstuk 2 herhaaldelijk vooruit te grijpen
op wat er nog komen gaat en zelfs tot een behandeling van
de visualisatie van gegevenskwaliteit voordat de kern van
het visualisatieproces in de hoofdstukken 6 en 7 uit de
doeken is gedaan. Daardoor komt ook niet goed uit de verf
wat er precies gebeurt met gescande kaarten: hoe worden
deze DCMs omgezet naar DLMs?
Fig. 8. Hoofdstuk 5 (Topography and base maps) komt bij mij erg
De kaart in het rommelig over. Het behandelt Georeferencing, Map pro-
hoofd. jections, Geometrie transformations, Generalization, Relief
en Topographic Data. Bij Generalization en Relief wordt
veel aandacht besteed aan visualisatie, weer zonder dat de
algemene theorie daarover al is behandeld. De bespreking
van generalisatie zou beter kunnen plaatsvinden in hoofd
stuk 7, omdat daarin de bewerkingen op de data om tot een
bruikbaar kaartbeeld te komen (goed) aan de orde komen.
De titel van hoofdstuk 7, Statistical mapping, vind ik min
der geslaagd omdat wat wordt behandeld, een veel algeme
nere strekking heeft dan alleen de weergave van statistische
gegevens. En waarom houdt dit hoofdstuk zo plotseling op?
79
GEODESIA
1997-1
hoe zal ik dat
eens tekenen?
mentale/digitale
visualisatie
modellen
wereld, landschap, terrein
mentale/digitale
landschaps-
I modellen
tekst, tekeningen,
kaarten
