Waar blijft de geodeet?
De vraag kan worden gesteld waarom een geodeet niet
wordt geraadpleegd als dat toch problemen kan voorko
men. Onbekendheid met het geodetische vakgebied is een
belangrijke oorzaak. Een probleem wordt niet als een geo
detisch probleem berkend en het te hulp roepen van een
geodeet is niet een normale zaak. En als men zo ver komt
dat een probleem als geodetisch wordt herkend, is het vaak
al te laat en is het niet meer zinvol een geodeet erbij te
halen. Bovendien is een geodetisch ingenieur al gauw te
duur en wordt het als omslachtig ervaren een dergelijke
specialist in te schakelen. Om nog te zwijgen van de situatie
dat een geodeet erbij wordt gehaald, maar ook hij geen
oplossing voor een probleem weet te geven.
IKEA
Een blik op de wereld van de timmerman maakt duidelijk
hoe de geodeet zijn kennis nuttig kan inzetten zonder dat
hij wordt gezien als een dure specialist. In de timmermans
wereld is op de doe-hct-zelf-trend adequaat gereageerd
door het bedrijf IKEA (fig. 2). Het succes van IKEA is der
mate groot, dat het hier niet nodig is de IKEA-producten
nader toe te lichten. Iedereen kent ze. De timmerspecialis-
ten van IKEA weten dat het timmermansvak een vak is,
waar niet lichtvaardig over moet worden gedacht. Alle hout
is niet geschikt als timmerhout en echt goede timmerlieden
zijn er maar weinig. Toch willen de mensen zelf timmeren.
De oplossing is om hout in bewerkte vorm te verkopen, zo
dat duidelijk is waar het hout voor kan worden gebruikt:
een kast, een bed, een keukenkastje. Bovendien worden er
geen normale schroeven en moeren, schroevendraaiers en
zagen verkocht, maar speciale verbindingsconstructies. Op
die manier kan de koper zelf klussen en is dus minder
geld kwijt - en gebruikt toch het juiste hout en maakt con
structies die degelijk in elkaar zitten.
Delftse school
Voordat dit beeld van IKEA wordt vertaald naar dc geode
sie, moet duidelijk zijn welke geodetische vakkennis aanwe
zig is om veel voorkomende problemen van vorm-, grootte
en plaatsbepaling op te lossen. Het archetype van geodeti
sche vakkennis is de mathematische geodesie van de Delft-
se school, de fameuze Delftse waarnemingsrekening (een
interessant historisch overzicht geeft [1]). Standaardterm
die elke geodeet kent, is het begrip nauwkeurigheid, onder
te verdelen in precisie - de natuurlijke variatie in waarne
mingsreeksen en betrouwbaarheid de mate waarin fou
ten kunnen worden gedetecteerd. De Delftse school is
vooral tot ontwikkeling gekomen in planimetrische punts-
bepalingsproblemen en is daarom sterk tweedimensionaal
en punt-georiënteerd. De verworvenheden van de Delftse
school zijn intussen gemeengoed geworden in berekenin
gen van geometrische grondslagen. Op dat terrein is vol
doende computerprogrammatuur aanwezig en weet de
geodetische werkvloer hoe daarmee om te gaan. Bij detail
metingen, hij deformatiemetingen, bij uitzetwerkzaam-
heden en bij het beheer van de geometrie van geografische
z
Fig. 1. informatiesystemen (GIS) zijn de
Vorm- en grootte- principes van de Delftse school echter
bepaling van topo- nog lang geen vanzelfsprekendheid.
grafische objecten. Daar moeten de goede computerpro
gramma's en instrumenten nog ko
men. Daar moet nog een missie wor
den uitgevoerd. Een dergelijk missie
moet echter a la IKEA worden uitge
voerd. Hoe dat kan, wordt helder als
het vanuit een object-georiënteerd
perspectief wordt bekeken (zie het
overzichtsartikel [2] en ook mijn be
toog in [3]).
Object-georiënteerd
Het begrip Object-geOriënteerd Pro
grammeren (OOP) is afkomstig van
de bouwers van computerprogram
ma's, maar het concept is veel alge
mener toepasbaar. Ter illustratie van
het concept kan een huis, dat als ob
ject wordt bekeken, dienen. Wat een
huis is, hangt af van de omstandighe
den. Een huis is een woonverblijf of
een verzameling woonverblijven voor
een woningbouwvereniging. Een huis
is een brievenbus voor een postbestel-
ler. Een huis is een inkomstenbron
voor de gemeentelijke belastingen.
Het is nuttig om een huis als een een
heid, een duidelijk gedefinieerd ob
ject, te zien, maar het is moeilijk om
los van een bepaalde toepassing te be
palen wat de kenmerkende eigen
schappen van een object zijn. Van een
huis kan een plaatje worden getekend,
bijvoorbeeld op een computerbeeld-
52
1997-2
GEODESIA
A
