A
Tabel 2.
Kenmerken
gecombitieerde
vereffening.
combineerde netwerk, hetgeen zich vertaalt in kleinere
grenswaarden.
De grenswaarden worden, ondanks de toename van de
overtalligheid met 25%, zeer weinig kleiner. Oorzaak is dat
de precisie van de GPS-zakkingen lager is dan die van de
gewaterpaste hoogteverschillen. De belangrijkste winst op
het gebied van de betrouwbaarheid moet in dit geval dan
ook worden gezocht in een afname van het aantal ongecon
troleerde waarnemingen in het gecombineerde waterpas
netwerk.
Uit de gecombineerde vereffening van GPS- en waterpas
data is gebleken dat het precisieniveau van de hoogtever
schillen bepaald met GPS zo'n 2 mm lager ligt dan de
hoogteverschillen die volgen uit een 2e orde Nauwkeurig
heidswaterpassing. Gezien deze mindere precisie moet de
inzet van GPS op dit moment voornamelijk worden gezien
als een aanvullende meettechniek die vooral nuttig is om
het aantal ongecontroleerde waarnemingen, zoals die in de
Groningse waterpasnetwerken voorkomen, te reduceren.
Bovendien biedt GPS de mogelijkheid om verder weg gele
gen stabiele referentiepunten op een eenvoudige wijze aan
het net te verbinden. Op deze wijze kan de inzet van GPS
leiden tot een aanzienlijke kostenbesparing.
Conclusies
Hoewel de kwaliteit van GPS-hoogten duidelijk achter
blijft bij hoogten zoals die volgen uit nauwkeurigheidswa
terpassingen, valt te verwachten dat op niet al te lange ter
mijn de precisie van hoogtebepaling met GPS kan worden
verbeterd. De verbetering zal voornamelijk worden bereikt
door de verdere optimalisering van de verwerkingsmetho
den van de ruwe GPS-data (beter kansmodel). Extra onder
zoek op dit gebied is nodig.
Het SCAN-3 vereffeningspakket is tijdens de verwerking
een uitermate flexibel programma gebleken, dat geschikt is
voor dit soort onderzoeksprojecten waarbij de hoogste
kwaliteitseisen worden nagestreefd. De inzichten en erva
ringen opgedaan met SCAN-3 zullen worden toegepast in
het programmapakket SCAN-lDefo [3], hetgeen uiteinde
lijk moet leiden tot een volledig geïntegreerd programma
systeem voor 3D deformatie-analyse.
De waterpasnetwerken zijn uiteinde
lijk vereffend met een standaardaf
wijking van 0,7 mm/Vkm. Dit bete
kent dat, ondanks de goede precisie
bereikt met GPS, de hoogtebepaling
via een 2e orde Nauwkeurigheids
waterpassing significant beter is. Dit
wordt duidelijk als we in de figuur de
regressielijn die de gemiddelde precisie
van de GPS-hoogteverschillen aan
geeft (blauwe lijn) vergelijken met de
rode lijn die de precisie aangeeft van
gewaterpaste hoogteverschillen met
een standaardafwijking van 0,7 mm/
Vkm.
De betrouwbaarheid van de waarne
mingen wordt hoofdzakelijk bepaald
door de mate van overtalligheid en de
precisie van de waarnemingen. De be
trouwbaarheid van de GPS- en water
pasnetwerken stemmen redelijk goed
overeen. In het geval van waterpassen
is er sprake van een goede precisie en
een geringe overtalligheid (iedere
kring levert slechts één voorwaarde)
terwijl bij GPS- netwerken juist het te
genovergestelde het geval is. De grens
waarde behorend bij de alternatieve
hypothese voor een mogelijke fout in
de antennehoogte van een GPS-punt
bedraagt minimaal 25 mm. Dit bete
kent dat een fout in de gemeten anten
nehoogte minimaal 25 mm moet be
dragen, voordat deze met een kans van
50% wordt ontdekt.
In de uiteindelijke vereffening worden
de met GPS bepaalde hoogteverande
ringen in de tijd (GPS-zakkingen)
toegevoegd aan de gecombineerde
vereffening van twee waterpasnetwer
ken (fig. 4). De toevoeging van deze
zakkingen heeft als resultaat dat de
overtalligheid in de gecombineerde
vereffening met twaalf toeneemt
(tabel 2). Dat de overtalligheid slechts
met twaalf toeneemt terwijl het aantal
hoogteveranderingen dat uit de beide
GPS-netwerken kan worden bepaald
veel groter is, wordt veroorzaakt door
dat slechts twaalf van de gemeten
GPS-punten ook in beide waterpas
netwerken voorkomen. De extra
GPS-hoogteverschillen in de tijd re
sulteren uiteraard in een betere be-
rode lijn die de precisie aangeeft van
gewaterpaste hoogteverschillen met
een standaardafwijking van 0,7 mm/
Vkm.
De betrouwbaarheid van de waarne
mingen wordt hoofdzakelijk bepaald
door de mate van overtalligheid en de
precisie van de waarnemingen. De be
trouwbaarheid van de GPS- en water
pasnetwerken stemmen redelijk goed
overeen. In het geval van waterpassen
trouwbaarheid (controle) van het ge-
123
GEODESIA
1997-3
Betrouwbaarheid
Bijdrage GPS aan kwaliteits
verbetering
Betrouwbaarheid
Gecombineerde vereffening
waterpassingen
Gecombineerde vereffening
waterpassingen met GPS
Aantal waarnemingen
1660
1672
Aantal ongecontroleerde
waarnemingen
230
175
Overtalligheid
45
57
