Problemen met de bestaande wet- en
regelgeving of het ontbreken daarvan
De bestaande wet- en regelgeving of het ontbreken daarvan
levert problemen op. Het vraagstuk van commercialisering
kan worden bekeken vanuit drie soorten afnemers:
de overheid als afnemer van geo-datasets van een andere
overheidsinstantie;
de burger als afnemer van overheidsinformatie;
een commercieel bedrijf als afnemer van geo-datasets van
de overheid.
In het eerste geval van de interbestuurlijke gegevensuit
wisseling zijn er diverse regelingen uitgewerkt voor verreke
ning van kosten. In het kader van de BlOS-nota's, het be
sluit Informatievoorziening Rijksdienst (besluit IVR 1990)
en bijvoorbeeld de Gemeentewet zijn aanzetten gegeven
voor verrekening tussen overheden. Deze aanzetten zijn
echter niet geëffectueerd. Een aantal informatierelaties is
daarnaast expliciet geregeld in specifieke wetten. In de
praktijk van het openbaar bestuur ontbreken daarom helde
re interbestuurlijke spelregels voor verrekening van kosten
binnen het onderling gegevensverkeer van de overheid (mi
nisteries, rijksdiensten, mede-overheden, verzelfstandigde
organen). In het tweede geval treedt de burger als afnemer
op en speelt het democratisch recht op openbaarheid van
overheidsinformatie. In de Wet Openbaarheid van Bestuur
(WOB) is dit recht vastgelegd en geregeld dat een burger
tegen beperkte kosten toegang kan krijgen tot overheidsin
formatie. De kosten die aan een burger in rekening mogen
worden gebracht, zijn maximaal de verstrekkingskosten. In
het derde geval is de afnemer een commercieel bedrijf en
neemt de overheid door levering van datasets deel aan het
economische verkeer. Een deel van de mededingingsregel
geving vraagt dat de overheid in dat geval „marktconforme
prijzen" vraagt om te voorkomen dat andere bedrijven on
eerlijke concurrentie wordt aangedaan met producten die
deels gefinancierd zijn met belastinggeld.
Een knelpunt van totaal andere orde is de onmacht van
overheidsinstanties om daadwerkelijk te kunnen commer
cialiseren door het ontbreken van een bestuurlijk kader
daarvoor. Bijvoorbeeld commercieel
handelen (vertrouwelijke commerciële
plannen en investeren) staat op ge
spannen voet met openbaarheid.
balies
iwarer
vrijdagmiddag
anaf 12.3
gesloten
Toegankelijkheid We kunnen ons afvragen of het niet
laat soms noodzakelijk is regelingen na te stre-
te wensen over.ven:
een algemeen kader voor interbe
stuurlijke uitwisseling en verreke
ning;
convenants voor uitwisseling op
deelgebieden. Zo wordt er in de wa
tersector een convenant voorbereid
over de uitwisseling van gegevens in
deze sector tegen maximaal verstrek
kingskosten.
Er bestaat geen „level playing field"
voor de commercialisering van geo-in-
formatie door de overheid. Duidelijke
interbestuurlijke spelregels over verre
kening van kosten ontbreken of wor
den niet geëffectueerd. Toepassing
van verschillende wetten leidt tot strij
digheid. Toepassing van de WOB en
mededingingsregelgeving kan ertoe
leiden dat bij de levering van datasets
in het ene geval maximaal de verstrek
kingskosten worden doorberekend
(aan de burger), terwijl in het andere
geval een marktconforme prijs moet
worden berekend (aan een bedrijf).
Differentiëren naar
afnemers
In de praktijk blijken veel organisaties
hun prijzen voor datasets te differen
tiëren naar afnemers. Zo blijken be
paalde afnemers zoals onderwijs- en
onderzoeksinstellingen, bibliotheken
Informatie over of samenwerkingspartners de gegevens
de busroutes een gratis of tegen een lage prijs te kunnen
collectief goed. verwerven. Vaak wordt een bedrijf dat
308
1997-7'S
GEODESIA
