O
O
Een helder schema
Redmond-Pyle Moore [1] hebben
een schema (een „meta-model") op
gesteld, waarin de relaties tussen ge-
dachteninhoud en uitdrukkingsvorm
en tussen objecten en handelingen
bij de mens-computer-interactie zeer
overzichtelijk in beeld zijn gebracht
(fig. 3). Ik heb hun schema iets ver
eenvoudigd (de kardinaliteit van de
relaties is weggelaten), de geometrie
wat gestroomlijnd, en aan de rechter
zijde processen toegevoegd. Zo komt
de structuur precies overeen met die
van mijn eigen schema uit fig. 2. Dat
wordt ook bevestigd door de toelich
ting die de auteurs zelf geven.
Bovenin het schema zijn de gedachten-
inhouden bij interactie afgebeeld, zoals
die voorkomen in het hoofd van de
gebruiker en in het DLM van de com
puter. Hoe kijkt de gebruiker tegen de
wereld aan, en hoe heeft de bestands
ontwerper dat gedaan? Onderin is
weergegeven hoe de gedachteninhou-
den zich bij de omgang met de com
puter als uitdrukkingsvormen (en uit
drukkingen) manifesteren.
Centraal in het schema staan de ge
bruikersobjecten, dit zijn de elementen
van het landschap zoals de gebruiker
zich die voorstelt, met hun geometri
sche en niet-geometrische attributen,
en de gebruikersobjecthandelingen. De
gebruikersobjecten zijn vaak niet het
zelfde als de entiteiten in het gegevens-
model: bestanden zijn dikwijls heel
anders gestructureerd (bijvoorbeeld
genormaliseerd) dan de vrouw of man
achter de computer denkt.
Op deze objecten wil de gebruiker
handelingen uitvoeren. Deze kunnen
meestal niet los van elkaar worden ge
zien, maar vormen deel van een han
delingsreeks, een taakscenario, die
door de verschillende typen gebruikers
moet worden uitgevoerd om een taak
te volbrengen. De gebruiker kan niet
direct bij de gegevens komen, maar
moet zijn handelingen uitvoeren via
de uitdrukkingsvormen van het beeld
scherm (het is een soort afstandsbedie
ning). De objecten (ook de geogra
fische zoals percelen) worden daartoe
getoond in min of meer zelfstandige
delen van de vensters (panes), vaak
INTERACTIE IN KAART naar Redmond-Pyle Moore (1995)
gedachter
Fig. 3. ook vanuit verschillende gezichtspunten. Om deze ob-
Eenkaart" jecten of hun attributen te kunnen bewerken, worden
waarin nog heel besturingselementen aangeboden: menu's, handgrepen,
wat te ontdekken icons (fig. 4). Binnen en op de vensters in het beeldvlak
valt. zijn vensteroperaties mogelijk, bedoeld om de gebruikers
objecten en hun attributen te bevragen en te bewerken,
maar ook om, in het DVM, de verschillende vensters te
beheren: openen, sluiten, stapeling, formaat, scrolling,
Deze vensteroperaties kunnen niet zomaar in een wille-
313
GEODESLA 1997-7
,,Het bovenste gedeelte van [onderstaande figuur] is meer abstract, aangezien het
over taken en gebruikersobjecten handelt. Deze objecten kunnen worden beschouwd
als een model van de wereld van de gebruiker. Het onderste gedeelte modelleert het
uiterlijk voorkomen en gedrag van de grafische gebruikersinterface. Merk op hoe de
abstracte objecten worden afgebeeld op interface-objecten (of omgekeerd, hoe de
interface-objecten vaak representaties zijn van de meer abstracte objecten):
een deelvenster toont in het algemeen een aanzicht van een gebruikersobject;
een besturingselement representeert vaak een attribuut van een gebruikersobject;
één of meer vensteroperaties zijn dikwijls een manier om een gebruikersobject-
handeling op te roepen;
een taakscenario wordt in de interface gerealiseerd door een reeks vensteroperaties.
Door het onderliggende abstracte model en de manier waarop dit wordt weergegeven
in de interface krijgt de interface zijn betekenis. Wat bedoelt de gebruiker wanneer hij
of zij op een knop in een venster klikt? Hij bedoelt ermee, dat hij de handeling wil
verrichten op het object dat hij in het venster ziet".
David Redmond-Pyle Alan Moore (1995):
Graphical User Interface Design and Evaluation (GUIDE), p. 274 - 275..
I
handelingen
objecten
i
gebruikers
klassen
algoritmen
i verrichten
taken —/hebben deeltaken
hebben
relaties
met f
gebruikers-
objecten
hebben subtypes
■7. 't il> 'I
scenario's
bevatten
gebruikers
object
handelingen
hebben
hebben hebben afhanke-
subtypes lijkheden
worden
volbracht
hebben
relaties
met
worden
weergegeven
vensters
(windows)
processen
in de tijd
wordi »r i
zichtbaar
gemaakt
■V veil
zichtbaar
gemaakt in
bevatten
oevatten
worden
oevatten
dynamische
deei-
vensters
worden (panes)
opgeroepen
venster
besturings-
bestaan
uit
(controls)
venster
operaties
