Bij Yorkshire Water in Engeland wor
den 25 PenMap-systemen ingezet om
alle bedrijfsmiddelen (leidingen en
riolering) te inventariseren. Hierbij
worden de ligging en administratieve
gegevens in het veld ingewonnen, ge
controleerd en geactualiseerd. De ge
gevens worden in een GIS beheerd,
waarna 1600 medewerkers gebruik
maken van de actuele gegevens. York
shire Water heeft berekend dat deze
nieuwe vorm van data-inwinning en
actualisering een kostenbesparing van
30% oplevert.
In de gemeente Ridderkerk is PenMap
ingezet voor een inventarisatie van
vuil-ophaalplaatsen en GFT-cocons.
Hiervoor zijn alle GBKN-bestanden
van de gemeente in het systeem ge
laden en is de database zo ingericht,
dat alle relevante informatie kon wor
den ingewonnen. De landmeter digi
taliseerde de posities van de vuil-
ophaalplaatsen door deze met de pen
aan te geven op het scherm. Vervol
gens werden alle administratieve ge
gevens ingevuld. De gegevens werden
daarna overgezet naar het beheer
systeem.
Een opmerkelijk voorbeeld van het ge
bruik van PenMap is het lokaliseren
van mijnen in Bosnië. Via luchtfoto's
en bombardement-scenario's is op
kaarten aangegeven waar niet-ont-
plofte bommen kunnen liggen. Met
PenMap en GPS-apparatuur in de
hand is men nu bezig om deze op te
sporen. Deze opdracht wordt uitge
voerd door het Amerikaanse leger dat
PenMap ook gebruikt voor een soort
Stratego-in-het-echt. Alle soldaten en
voertuigen dragen PenMap bij zich,
met daaraan gekoppeld een GPS-ont-
vangertje van rond 3 cm met een
nauwkeurigheid van 3 m en een radio
verbinding naar een centrale com
mandopost. Deze heeft een overzicht
van de situatie op een groot beeld
scherm, waarna deze de soldaten en
tanks kan aansturen.
Organisatorische consequenties
Hoe ziet de toekomst eruit met pencomputers? De intro
ductie van de pencomputer zal in de landmeetkundige en
GIS-wereld zeker het nodige stof doen opwaaien. De gege-
vensinwinning, nu nog verdeeld over de buiten- en binnen
dienst, zou zich geleidelijk meer naar buiten kunnen gaan
verplaatsen. De totale hoeveelheid menskracht voor gege-
vensinwinnings- en bijhoudingsprocessen zou kunnen
gaan afnemen. Aan de gegevensinwinner zullen hogere ei
sen worden gesteld. Hij is niet meer alleen landmeter of
vastgoed-inspecteur, maar tevens een bescheiden GIS-ope-
rator. Daarnaast zal de pencomputer gaan zorgen voor de
integratie van inwinningsprocessen die nu nog onafhanke
lijk van elkaar worden uitgevoerd. Hier en daar zullen de
eerste „integrale opnemers" aan de slag gaan, die niet meer
alleen de topografie opnemen, maar meteen allerlei gege
vens registreren voor verwante toepassingen. Gebleken is
dat de invoering van pencomputers een positieve impuls
geeft aan het enthousiasme en de motivatie van medewer
kers, omdat deze meer betrokken raken bij het totale pro
ces. De introductie van de pencomputer zal in de meeste
organisaties waarschijnlijk geleidelijk verlopen. De pen
computer zal de komende tijd zeker naast de traditionele
inwinningsmethoden bestaan. De aansporing die de au
teurs willen meegeven, is dan ook tweeledig: maak gebruik
van de mogelijkheden van de pencomputer en zorg dat de
introductie ervan op een gecontroleerde manier wordt uit
gevoerd.
[1] Pen Computers at work in Ordnance Survey.
GIM 94-11.
[2] Product survey on DGPS-based systems for real time
mapping. GIM 97-2.
The pen computer
A new fenomena in surveying is the use of mobile computers
for direct digital storage and processing. In this article, the
authors give an explanation of the hardware and the software
i.e. PenMap. Furthermore, an overview is given of the possibi
lities to use pen computers for several surveying activities and
an evaluation of the practical use until now.
375
GEODESIA
■997-9
Yorkshire Water
Ridderkerk
Bommen en Stratego
Literatuur
Summary
