Uitvoering
De initiatiefnemers waterschappen, provincies en de
Rijkswaterstaat - worden eigenaar van het AHN. In dit
samenwerkingsverband heeft de MD de rol van uitvoe
rende organisatie op zich genomen. De afdeling Remote
Sensing en Fotogrammetrie onderzoekt sinds 1989 de
mogelijkheid om met laseraltimetrie hoogtegegevens in te
winnen. Daarnaast beschikt de MD over een productie
afdeling die zich bezighoudt met de verwerking van infor
matie die verkregen is door Remote Sensing. Kortom: de
expertise en infrastructuur voor een project als het AHN
zijn aanwezig.
Voordat de opbouw van het AHN voor een bepaald gebied
begint, moeten de toekomstige eigenaars tot overeenstem
ming komen over de specificaties van het hoogtebestand
(begrenzing, puntdichtheid) en de
kostenverdeling. De opdracht voor het
vliegen en voor het verwerken van de
gegevens wordt aan het bedrijfsleven
verstrekt. Bedrijven die aan het AHN
werken, worden intensief begeleid en
de opgeleverde producten worden uit
voerig gecontroleerd. Indien goed be
vonden, worden door de MD afgelei
de bestanden geproduceerd. De MD
levert vervolgens het AHN aan de
(mede-)eigenaars.
Voor vragen over de implementatie en
het gebruik van het AHN richt de
MD een helpdesk in. Deze helpdesk
zal voorlopig alleen voor de mede-ini-
Laseraltimetrie is een remote sensing-techniek voor hoog
tebepaling van het landschap vanuit een vliegtuig of heli
kopter. Aan boord van het toestel worden metingen ver
richt ten behoeve van plaatsbepaling (Global Positioning
System), standsbepaling (Inertial Navigation System) en
met een laserscanner wordt de afstand tot het aardopper
vlak gemeten. Door meting van het tijdsverschil tussen
uitgezonden en ontvangen laserpuls
kan, wanneer stand en positie van
het toestel nauwkeurig bekend zijn,
de terreinhoogte worden berekend.
De laserstraal zal divergeren naar
mate de afstand van het aardopper
vlak tot de bron in het vliegtuig toe
neemt. Als de laserstraal het aard
oppervlak raakt, zal dan ook eerder
een vlak worden „belicht" dan een
punt. Dit vlak wordt wel de „foot
print" van de laser genoemd en
heeft, afhankelijk van type laser,
vlieghoogte en atmosferische condi
ties, een doorsnede van ongeveer
20 cm. De laserscanner zal de infor
matie van de foot-print opnemen. Afhankelijk van de in
stelling van de laser zal doorgaans de informatie van de
foot-print met het grootste tijdsverschil tussen uitzenden
en ontvangen worden opgeslagen. Zo wordt eventueel
aanwezige vegetatie op de foot-print uitgefilterd.
Door het vliegen van parallelle, deels overlappende
stroken, zijn grotere gebieden op eenvoudige wijze op te
nemen. De metingen kunnen zowel overdag als 's nachts
worden uitgevoerd. Wel is het resultaat afhankelijk van de
vegetatie of de aanwezigheid van sneeuw. Ook dient het
voldoende helder te zijn; wolken, mist of heiige weersom
standigheden maken metingen onmogelijk. De meest
ideale perioden voor opnamen liggen derhalve tussen 15
oktober en 15 april. In een tijdsbestek van enkele uren
kan een gebied van vele tientallen vierkante kilometers
worden gemeten met een puntdichtheid van een punt per
m2 tot een punt per 30 m2 (afhankelijk van de vlieghoogte
en de scanfrequentie).
Nauwkeurigheidsaspecten (precisie in X, Y en Z en be
trouwbaarheid) zijn een voortdurend onderwerp van
onderzoek, wat samenhangt met de
snelle technologische ontwikkelin
gen op dit gebied. Een belangrijk
probleem bij laseraltimetrie is dat
alleen de geometrie van het terrein
kan worden bepaald en dat geen in
formatie over de gemeten objecten
wordt verkregen. Bovendien vinden
waarnemingen niet-selectief plaats;
behalve het bodemoppervlak wordt
ook de hoogte van vegetatie en be
bouwing gemeten. Omdat veel toe
passingen gebruikmaken van de
maaiveldhoogte, moeten ongewenste
waarnemingen worden verwijderd
door filtering of vergelijking met to
pografische bestanden. Het meten
van waterstanden en onderwater-topografie is met de hui
dige systemen vooralsnog niet mogelijk.
De kracht van laseraltimetrie is gelegen in de zeer hoge
puntdichtheid in combinatie met een korte verwerkings
tijd, waardoor snel en voor een relatief lage prijs hoogte
punten kunnen worden ingewonnen. De toepassing van
laseraltimetrie zal de noodzaak tot het doen van terres-
trische metingen echter niet uitsluiten. Voor nauwkeurig
heidswaterpassingen en zettingsbepalingen blijft het toe
passen van conventionele meetmethoden noodzakelijk.
Met het combineren van gegevens kunnen kosten worden
bespaard, door alleen punten waaraan hoge nauwkeurig-
heidseisen worden gesteld, conventioneel te meten en de
overige punten uit het AHN te halen.
434
1997-10
GEODESIA
Wat is laseraltimetrie?
Laser A Z INS
Scanner f
