worden bepaald, vanwaaruit met een laser die heen en weer
scant de hoogte van het aardoppervlak wordt bepaald.
Vliegtuig-laseraltimetersysteem
In fig. 2 is het genoemde nieuwe laseraltimetersysteem te
zien. Het bestaat uit twee hoofdonderdelen. Rechts op de
foto is de daadwerkelijke laseraltimeter te zien. Dit onder
deel is opgehangen in de camera-opening van het meet-
vliegtuig. Links van de laseraltimeter is het onderdeel te
zien waarin de GPS- en traagheidsnavigatie-apparatuur en
de verwerkingselektronica zijn verwerkt en waarin de tape
recorder is opgenomen, die alle meetgegevens opslaat. De
bediening hiervan gebeurt met het paneel (met functietoet
sen en beeldscherm) dat voor de laseraltimeter staat. Het
totale gewicht van het meetsysteem is ongeveer 50 kg.
Door dit lage gewicht en de compactheid van het systeem
kan het zowel in een vliegtuig als in een helicopter worden
gebruikt. Een helicopter is in vergelijking met een vliegtuig
weliswaar niet erg efficiënt voor het opnemen van grote ge
bieden als provincies, maar kan wel beter de grenzen van
infrastructuur volgen, zoals bij een rivierengebied.
Sommigen zullen zich afvragen waarom ze nooit een laser
straal voorbij hebben zien flitsen, terwijl toch al grote delen
van Nederland zijn opgemeten met vliegtuig-laseraltime-
trie. De verklaring hiervoor is dat de laser een golflengte
van 1047 nanometer heeft. Dit is infrarood en daardoor
onzichtbaar voor het menselijk oog. Naast het feit dat de
laserstraal onzichtbaar is, is sowieso niets te merken van het
gebruik van de laser. Het vermogen is namelijk zo hoog,
dat het vanuit het vliegtuig uitgezonden signaal na reflectie
op het aardoppervlak nog voldoende sterk is om weer ont
vangen te worden in het vliegtuig als deze op een hoogte
van ongeveer 1000 m vliegt. Bij dit vermogen van de laser
is pas iets te merken van de laser op een afstand van minder
dan 300 m (dit is de zogenaamde veilige oogafstand). Vijf
duizend keer per seconde wordt een laserpuls uitgezonden
en daarmee wordt dus vijfduizend keer per seconde een
hoogtemeting verricht (medio 1998 wordt dit verhoogd tot
10 000 keer per seconde tijdens een aanpassing aan het
Fig. 2. systeem). De kracht van vliegtuig-
Vliegtuig- laseraltimetrie wordt temeer duidelijk
laseraltimeter. als men bedenkt dat een landmeet
kundige ploeg vaak enkele dagen
nodig heeft om een dergelijk aantal
hoogtemetingen te verrichten. Hoewel
laserlicht wordt gekarakteriseerd door
zijn nauwe bundeling, vindt toch al
tijd een zekere mate van divergentie
plaats. Dit resulteert in een reflectie op
het aardoppervlak met een doorsnede
van ongeveer 20 cm. De reflectie van
het signaal zal hierdoor afhankelijk
zijn van de terreingesteldheid in dit
kleine gebiedje. Voor de meest nauw
keurige meting wordt bij de bereke
ning uitgegaan van het laatste deel van
de reflectie.
Vliegplan
Een project begint met het maken van
Fig. 3. een gedetailleerd vliegplan waarin
Vluchtplan. wordt vastgelegd hoe het meetvlieg-
tuig moet vliegen om het project-
gebied in zijn geheel te kunnen op
meten. Belangrijke informatie bij het
opstellen van een vliegplan is de ge
wenste puntdichtheid. Deze is sterk
afhankelijk van de toepassing en van
de terreingesteldheid. Voor de opna-
Fig. 4.
Navigatie-
apparatuur in het
vliegtuig.
556
I997-I2 GEODESIA
