100 waarnemingen per meter) is
dit echter geen probleem; er blijven
genoeg data over om de wand te be
palen.
De software is een bestaande applica
tie van TNO-TPD, die speciaal voor
dit werk is aangepast. De computer
waarop het draait, staat in verbinding
met alle sensoren. De door de sen
soren geproduceerde ruwe data wor
den direct verwerkt tot een complete
set meetgegevens. In deze software
kunnen de volgende zaken worden ge
definieerd:
de geometrie van de meetpaal (posi
tie van de prisma's en referentiepunt
van het karretje, alsmede de afme
tingen van het karretje);
de kalibratieconstanten voor alle
sensoren met uitzondering van de
tachymeter;
instellingen voor het echolood zoals
detectiedrempel en meetperiode.
Daarnaast is het mogelijk om de bin
nenkomende data van het echolood
op diverse manieren te analyseren en
om de gemeten data op te slaan.
De berekening door de software gaat
als volgt: de afstand (dj, fig. 5) van
het karretje (K) langs de paal wordt
bepaald door het aantal stappen te
vermenigvuldigen met de voor de
stappenmotor bepaalde kalibratiecon-
stante. De verschillen SX, 8Y en 8Z
tussen de prisma (Pr) en het hart van
de spiegel op het karretje worden ten
opzichte van het paalstelsel berekend.
Deze waarden worden geroteerd om
de X (pitch), Y (roll) en Z (koers) as,
waarbij de waarde van de Z-rotatie
wordt aangenomen als zijnde haaks
op de sluiswand, dus 0° of 180°. De
positie van het prisma in het sluis-
stelsel (X, Y en Z), gemeten met de
tachymeter, wordt hierbij opgeteld. De looptijd naar de
wand wordt omgerekend naar een afstand (d2), gebruik
makend van de meting naar het kalibratiepiefje op de spie
gel van het karretje. Als laatste wordt de gemeten afstand
tussen de spiegel en de wand met de aangenomen koers in
het horizontale vlak geroteerd en bij de Y-waarde opgeteld
(de X en Z blijven dus gelijk aan die van het karretje).
In deze hele berekening zit nog een verborgen aanname,
Fig. 4. namelijk dat de paal helemaal recht is. In de praktijk is
Echolood echter gebleken dat dit niet het geval is. Tot nog toe is het
schema. niet mogelijk om hiervoor te corrigeren. Daarnaast wordt
ervan uitgegaan dat, zolang de meting bij een scheefstand
kleiner dan de bundelhoek 5°) plaatsvindt, de meting
haaks op de sluiswand geschiedt en dus de positie van het
karretje op de sluiswand mag worden geprojecteerd.
De ingestelde, gemeten en berekende data worden vervol
gens in twee bestanden opgeslagen: het *.INI en het *.POS
bestand. Het *.INI bestand bevat alle instellingen en kali-
bratiewaarden die tijdens de meting van kracht waren. Het
*.POS bestand bevat de looptijden, de wagenpositie (Z), de
tachymeterpositie (X,Y,Z), de pitch, de roll en de bereken
de wandposities. De verwachting was dat deze data direct
in AutoCad konden worden ingele
zen, maar door de grote hoeveelheid
en de wisselende kwaliteit van de data
is dit niet zonder meer mogelijk.
Kalibratie
Alvorens met het meetwerk te kunnen
beginnen, moet natuurlijk eerst het
hele systeem worden afgeregeld. Daar
toe worden alle sensoren apart aan de
tand gevoeld.
Bij de tachymeter is er niet echt sprake
van een kalibratie, het is een regelma
tige controle van het systeem. De ta
chymeter is namelijk zo geprogram
meerd dat hij direct een positie in X, Y
en Z geeft. Daartoe moet de stand
plaats van de tachymeter worden in
gevoerd, alsmede een referentiepunt
voor de oriëntatie. De controle bestaat
hieruit dat na het oriënteren een apart
opstelpunt, dat haaks op de lijn tachy-
meter-referentiepunt staat opgesteld,
wordt ingemeten. Uit de meting en de bekende coördina
ten van dit punt kan vervolgens worden opgemaakt of de
tachymeter naar behoren functioneert. Deze controle
wordt voor elke nieuwe, en na de laatste meting uitgevoerd.
De hellingmeters zijn door DCI Maritec op een kalibratie-
tafel gekalibreerd. Dit houdt in dat de fysieke O-stand van
de behuizing zo goed mogelijk overeenkomt met die van de
wereld (zet je de behuizing waterpas, dan zijn de hellingen
Fig. 5.
Mathematische
weergave van de
meetpaal.
537
GEODESIA
1997-12
Tx
bord
PC
Software
Tachymeter
Hellingmeters
pitch
