Geografische Informatie Systemen
in ruimtelijk onderzoek
PUBLICATIE
Onder redactie van P. Hendriks en H.
Ottens; uitgegeven door Van Gorcum
Comp. bv. 1997. 17x24 cm. XIV +210
p. ISBN 90 232 3233 X big. f 55,-.
Contact via e-mail: assen@vgorcum.nl.
Compact, overzichtelijk en compleet,
zo moet mijn oordeel al snel luiden na
het lezen van dit boekwerk met verza
meld werk van enkele autoriteiten op
het gebied van GIS. Het is niet echt
bedoeld als een leerboek, maar meer
als introductie of kennismaking, is bij
zonder geschikt voor iedereen in on
derwijs en praktijk, die bezig is in vak
gebieden waar met ruimtelijke infor
matie wordt omgegaan. Zoals op de
achterflap wordt vermeld: „Er is be
grip nodig van hoe GIS inzetbaar kan
zijn in ruimtelijk onderzoek alvorens
de onderzoeker met behulp van GIS
tot een beter begrip van de werkelijk
heid komt". Wanneer op de achter
kant echter wordt verwezen naar de
bedoelde vakgebieden, blijkt de geo
desie daar niet toe te behoren?! Terwijl
toch enkele van de auteurs van oor
sprong geodeet zijn!
Het initiatief voor dit boek is afkom
stig van de werkgroep Mathematische
Geografie en Planologie van SISWO
(Instituut voor Maatschappijweten
schappen).
Een voorwoord is opgenomen van de
hand van Michael Goodchild, hoog
leraar sociale geografie aan de universi
teit van California en als zodanig geen
onbekende. Hij schetst in het kort het
belang van GIS bij de ruimtelijke ge
gevensanalyse. GIS is een belangrijk
hulpmiddel om de wereld om ons
heen beter te begrijpen. Zijn conclusie
is dat GIS een visueel hulpmiddel is,
dat ons beter in staat stelt om veel ge
gevens in hun samenhang te kunnen
tonen en te analyseren. Dit boekwerk
levert daar volgens hem een goede bij
drage aan.
Het boek is onderverdeeld in tien
hoofdstukken, die thematisch welis
waar tamelijk op zichzelf staan, maar
waarvan de te behandelen onderwer
pen in een goede logische volgorde lij-
Berry van Oscb,
redacteur.
ken te zijn opgenomen. De redactie heeft er door onder
linge relaties en verwijzingen voor gezorgd dat het boek
zich toch als één consistent geheel laat lezen. Elk hoofdstuk
bevat een zelfstandig onderwerp, behandeld door één of
meer deskundigen. Gestart wordt met een kennismakend
hoofdstuk door beide redacteuren, die ook tekenen voor
het afsluitend verhaal over de toekomst van GIS. De
meeste onderwerpen zijn ongetwijfeld meerdere malen el
ders gepubliceerd, maar op deze wijze hier samengebracht
komen veel aspecten rond GIS goed tot hun recht.
In hoofdstuk 1 (Kennismaking met GIS) wordt door
Hendriks en Ottens direct de inperking van de scope van
het boek gemeld, er is naar GIS gekeken vanuit de belang
stelling van de „toepassingsgerichte" ruimtelijke onder
zoeker. De auteurs leggen echter een fundamenteel concept
neer van GIS en zorgen daarmee impliciet voor de nood
zakelijke verbanden tussen de onderwerpen van de na
volgende hoofdstukken. Een aangetroffen belangrijke op
merking is mijns inziens dat GIS niet zozeer nodig is ter
verbetering of automatisering van allerlei bestaande werk
wijzen, maar juist om nieuwe mogelijkheden te verkennen.
Qua definitie en rol wordt het fenomeen GIS vanuit meer
dere invalshoeken breed belicht en met voorbeelden onder
bouwd. Kortweg, GIS biedt faciliteiten om de inhoud van
een databank met ruimtelijke én niet-ruimtelijke gegevens
optimaal te kunnen bewerken en ana
lyseren, en vervolgens de resultaten
adequaat te visualiseren. Dat eerste
maakt GIS tot meer dan een CAD-
systeem (fig. 1). Daarnaast wordt een
historisch beeld van GIS geschetst
van, zeg maar, de ontwikkeling van
DIME (geocodering op basis van lijn-
segmenten) ter visualisatie van volk
stellingen in 1967 tot aan het opzetten
van een Nationale Infrastructuur voor
Geo-Informatie nu in de jaren negen
tig.
I
1
Geografische Informatie
Systemen in ruimtelijk
onderzoek
De hoofdstukken 2, 3 en 4 richten
zich op het fundamentele vraagstuk
voor de GIS-gebruiker, namelijk dat
van de representatie van ruimtelijke
gegevens: hoe kunnen we gegevens
over de wereld met GIS vastleggen?
Molenaar werkt in hoofdstuk 2 het
basisbegrip „ruimte" uit en geeft helder aan hoe een con
ceptueel ruimtelijk model het fundament legt voor GIS.
Alle elementen van conceptuele gegevensmodellen zoals
geometrie, thematiek en de koppeling daartussen, worden
besproken. Trefwoorden zijn daarbij formele datastruc
tuur, vector en raster, classificatie, generalisatie, aggregatie,
associatie, topologie en dergelijke. Dan weet u tenminste
waarop u moet letten.
35
GEODESLA.
Paul Hendriks Henk Ottens (Red
