Mini-serie Digitale Hoogtemodellen (5)
Gebruik van hoogtegegevens
laser altimetry, DEMs, applications
laseraltimetrie, DHM's, praktijk
De Dienst Landelijk Gebied (DLG) is een uitvoerende
dienst van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij. De dienst, die reeds meer dan zestig jaar
bestaat, houdt zich bezig met een breed scala aan activi
teiten (zie kader op p. 52). Bij DLG worden hoogtege
gevens onder andere gebruikt voor grondwaterbeheer-
sing, bepaling van stroomrichtingen, grondverzetbere-
kening en als factor bij de bepaling van grondprijzen.
De geschiedenis en het gebruik van hoogtegegevens bij
DLG en het toepassen van laseraltimetrie in land
inrichtingsprojecten staan binnen dit artikel centraal.
Het bepalen van maaiveldhoogten ge
beurde bij DLG tot vrij recent met
waterpassing en tachymetrie. Een
meetploeg bestond standaard uit twee
of drie landmeters en er werden tussen
de drie en twaalf punten per hectare
gemeten, afhankelijk van het reliëf. De
introductie van GPS en zakcomputers
maakte dat de landmeter het veldwerk
alleen aankon, met als bijkomend
voordeel dat alles ook direct digitaal
beschikbaar kwam. Thans hebben we
ervaring opgedaan met laseraltimetrie
als bron van hoogtegegevens.
Nauwkeurigheid
De nauwkeurigheid van de gemeten
punten is bij een waterpassing onge
veer twee centimeter [1]. Bij een
meting via tachymetrie of GPS is
die nauwkeurigheid iets minder. De
grootste onnauwkeurigheid wordt op
gelopen bij het bepalen van een repre
sentatief terreinpunt. Praktijkproeven
wezen uit dat het bepalen van een re
presentatief punt door verschillende
opnemers, verschillen in hoogte kun
nen geven tot 20 cm. Dit is ook afban-
Fred de Ridder en
drs. Jef Heuvelmans, beiden werk
zaam bij de afdeling Innovatie en
Kennismanagement van de Dienst
Landelijk Gebied.
kelijk van de oppervlakte waarvoor het punt representatief
is (van een kleine oppervlakte is namelijk veel gemakkelij
ker de plaats van het representatieve punt te bepalen) en
van de mate van reliëf (de onnauwkeurigheid is minder bij
vlak terrein; de ligging van het punt is dan ook niet van
belang). De menselijke factor bepaalt dus voor het grootste
deel de kwaliteit van de opname. Bij de kwaliteitscontrole
van hoogtekaarten worden conclusies evenwel over meer
dere punten getrokken, niet over enkele punten. Maar de
controle is wel zodanig dat constante afwijkingen die groter
zijn dan 15 cm niet worden toegestaan.
AHN
Met de ingewonnen hoogtegegevens
werd een hoogtekaart getekend. Dat is
lang een handmatig proces geweest
wegens de specifieke wensen aan onze
hoogtekaarten. Vanaf 1994 worden
deze kaarten „in huis" vervaardigd
met Arclnfo. Eén van de voordelen is
dat we deze bestanden kunnen combi
neren met andere bestanden, zoals pei
len, bodem- en grondgebruik. Door
de opkomst van GIS en andere soft
ware nam de behoefte aan snel be
schikbare, digitale hoogtegegevens al
leen maar toe. Dit heeft uiteindelijk
geleid tot efficiënte, grootschalige toe
passing van laseraltimetrie resulterend in het Actueel Hoog
tebestand Nederland (AHN) [2]. Natuurlijk waren wij in
eerste instantie sceptisch over het inzetten van een dergelij
ke nieuwe techniek als het AHN (hoe zit het met de nauw
keurigheid, zijn de bestanden hanteerbaar, kan ons systeem
het wel aan?), maar na enkele controlemetingen in het veld
en na (delen van) het bestand aan de tand te hebben ge
voeld, zijn wij steeds enthousiaster geworden. De nauwkeu
righeid van het bestand is iets minder vergeleken met de
traditionele methode, die we helemaal zelf in de hand had
den, maar voor ons doel is het, met de huidige specificaties,
zonder meer geschikt. Als voordelen zien we nu:
51
GEODES1AIj
KEYWORDS
TREFWOORDEN
