A
Van de redactie
Hoe operationeel is vliegtuig-laseraltimetrie?
Menigeen is het wellicht niet opgevallen, maar in de vijf
delige mini-serie Digitale Hoogtemodellen werd impliciet
een discussie gevoerd. Het betrof de vraag of vliegtuig-
laseraltimetrie - de voornaamste gegevensbron voor het
Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) al dan niet
een volwaardig operationele techniek is.
Wat betreft de meetaspecten lijdt de operationaliteit van de
methode geen twijfel. Bij het opnemen van harde topogra
fie worden hoogtegegevens van goede kwaliteit verkregen.
Een probleem van andere orde treedt echter op. De karak
teristieken van het terrein zijn veel sterker van invloed op
de nauwkeurigheid van de hoogtepunten dan de karakteris
tieken van het meetinstrument. Deze terreinkarakteristie-
ken betreffen niet alleen reliëf en vegetatie, maar ook de
representativiteit van een punt voor zijn omgeving, de
reflectie-eigenschappen van het terrein en de definitie van
het terreinoppervlak (maaiveld? waar ligt dat? is het maai
veld wel de juiste grens voor de betreffende toepassing?).
Ook ontmoet men het probleem welke methode (filters)
toe te passen om uit de ruwe hoogten de gewenste terrein
beschrijving te verkrijgen. Men loopt aan tegen fysische
beperkingen, definiëringsproblemen en methodologische
tekortkomingen.
Door de druk die de mens, zowel kwantitatief als gezien
zijn levensstijl, op het milieu legt, zal het steeds vaker nood
zakelijk worden natuurlijke fenomenen in kaart te brengen.
Daardoor is dit een type probleem waarmee geodeten in
toenemende mate worden geconfronteerd. Daar wringt de
operationele schoen van vliegtuig-laseraltimetrie en, meer
in het algemeen, van geautomatiseerde inwinningstechnie-
ken.
Een ander probleem dat de operationalisering van geauto
matiseerde hoogte-inwinning bemoeilijkt, is het kiezen van
het aggregatieniveau. Het is een bekend feit in de geo-
wetenschappen dat het resultaat van een analyse sterk af
hangt van het aggregatieniveau (schaal) waarop verschijnse
len worden beschreven. Ik heb aan dit onderwerp al eerder
aandacht besteed (Geodesia 1993 no. 9). Voor het AHN
werpt dit de vraag op: wat is de optimale puntdichtheid
voor een specifiek gebruik van de hoogtedata? Met een te
hoge puntdichtheid kan men verdrinken in de details; met
een te grofmazige puntdichtheid kunnen belangrijke ver
schijnselen gemist worden. De operationele puntdichtheid
is lang niet voor alle toepassingen bekend.
Kortom: operationele inwinning betekent nog geen opera
tioneel gebruik.
Tjeu Lemmens
redacteur
98
1998-3
GEODESIA
Redactie-adres
Postbus 10390 - 7301 gj Apeldoorn
telefoon (055) 576 14 40 of (055) 355 82 87
fax (055) 576 14 41
e-mail: redactie@geodesia.nl
Redactie Geodesia
ir. J. Polman, hoofdredacteur, Apeldoorn
A. M. den Boer, Nieuwerkerk a.d. IJssel
dr. ir. M. J. P. M. Lemmens, Delft
ing. J. Löwik, Arnhem
ing. A. J. van der Meer, Amsterdam
G. M. van Osch, plv. hoofdredacteur, Apeldoorn
M. J. Scheele, Middelburg
ing. M. P. J. van de Ven, Wijchen
Abonnementen/inlichtingen
mevr. C. Scherpenzeel-v.d. Lei
Postbus 10390 - 7301 G] Apeldoorn
tel. (055) 576 14 40 (ma., wo. en do. 9-12 uur)
fax (055) 576 14 41
e-mail: redactie@geodesia.nl
(adreswijzigingen s.v.p. schriftelijk)
1998. Het overnemen evenals het vermenigvuldigen
uit dit tijdschrift is slechts toegestaan na schriftelijke
toestemming van redactie en auteur.
Inzenden kopij
Indienen en publiceren van artikelen in overleg
met de redactie. Berichten en mededelingen dienen
uiterlijk de eerste van de maand in het bezit van
de hoofdredacteur te zijn, om nog in het nummer
van de volgende maand te kunnen worden opge
nomen.
Abonnementsprijzen per jaar
Voor leden van de aangesloten verenigingen gratis;
persoonlijke abonnees binnenland 74,-; bedrijfs-
abonnees binnenland 123,-; persoonlijke
abonnees Europa 113,-; bedrijfsabonnees Europa
159,-; persoonlijke abonnees luchtpost 158,-;
bedrijfsabonnees luchtpost 200,-.
Losse nummers 20,-, inclusief verzendkosten, te
bestellen bij mevr. C. Scherpenzeel-v.d. Lei.
Opzegging vóór 1 december van het voorgaande
jaar.
Deelnemende verenigingen
Bond voor Kadasterpersoneel (bvk)
Vereniging van Landmeetkundigen (wl)
Nederlandse Vereniging voor Geodesie (nvg)
Vereniging Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat
(vmdr)
Advertentie-exploitatie
Westerum Publiciteit
Buitenweg 9 - 5683 pm Best
telefoon (0499) 39 86 89 - fax 37 44 97
(mobiel 06 - 51 63 2117)
e-mail: westbest@wxs.nl
Advertentietarieven op aanvraag. De plaatsing
van een advertentie in een bepaald nummer kan
alleen worden gegarandeerd, indien de reservering
daarvoor uiterlijk de 25e van de voorafgaande
maand in ons bezit is.
Secretaris Stichting Geodesia
ing. D. van Dijk
Hertespoor 27 - 3772 se Barneveld
tel. (0342) 49 $3 56/fax (0342) 42 04 01
privé (0342) 49 17 76
e-mail: d.van.dijk@geodesia.nl
Penningmeester Stichting Geodesia
P. W. Westdorp
Postbus 414 - $680 ak Best
tel. (040) 265 76 57/fax (040) 243 75 38
privé (0499) 31 03 90
Giro 223150; abpAmro 545716195,
beide t.n.v. Stichting Geodesia.
Geodesia is een uitgave van de Stichting
