=2o-T
alternatieven aan de hand van AVL.
Daarbij zullen meteen ook de voor- en
nadelen van deze systemen worden ge
noemd. De praktische inzetbaarheid
van de systemen kan worden beoor
deeld op de criteria: inzichtelijkheid
van de bewerkingen, de eenvoud van
de afbeelding van de wensen op het
gegevensmodel, de bruikbaarheid van
de resultaten en de mate van onder
steuning van de ontwerper. Vervol
gens wordt het toedelingsmodel van
Transfer besproken.
Overboeken in ATOR
Het overboekingsalgoritme van het
ATOR-systeem is de basis voor de be
rekeningswijze in Transfer. Hierin
wordt een heuristische aanpak ge
volgd, dat wil zeggen op basis van be-
slisregels proberen een goede oplos
sing te vinden. Hier krijgt dit de vorm
van het uitvoeren van overboekingen
van bedrijfsdelen van overvraagde naar
ondervraagde blokdelen, om zo te pro
beren een evenwicht in vraag en aan
bod van grond in de blokdelen te be
reiken.
Ieder van de bedrijfsdelen krijgt mini
maal één en maximaal vijf plaatsingen,
gekoppeld aan een blokdeel (fig. 1).
Per bedrijf moeten de bedrijfsdelen
sommeren tot precies 100% van de
bedrijfswaarde. Eén van de plaatsin
gen wordt aangemerkt als de gereali
seerde plaatsing. Wanneer per blok
deel de daarin geplaatste bedrijfsdelen
worden gesommeerd, ontstaan sluit-
termen. Het doel van het overboe
kingsalgoritme is om deze onder- en
overvragingen weg te werken door
Fig. 1.
Alternatieve
plaatsingen van
een bedrijfsdeel in
ATOR. De eerste
plaatsing zal over
het algemeen
worden gekozen
in het blokdeel van
het bedrijfsgebouw.
Voor het bedrijfs
deel van de huis
kavel wordt precies
één plaatsing
gebruikt.
Alternatieve plaatsingen van een bedrijfsdeel
P-
n blokdeel
bedrijfsgebouw
O bedrijfsdeel
P=3
overboekingen van bedrijfsdelen. Dit is een itererend pro
ces dat zonder ingrijpen van de gebruiker afloopt. Naast
het wegwerken van de sluittermen is het tevens belangrijk
om het (agrarische of landschappelijke) belang van alterna
tieve overboekingen) tegen elkaar af te wegen met behulp
van wegingsfactoren. In combinatie met de keuze van de
beslisregel, de waarfefunctie, bepaalt de gebruiker hiermee
vanuit een beleidskeuze welke aspecten het zwaarst wegen
[5] [6]. Doordat altijd één plaatsing is gerealiseerd, is de
toedeling altijd compleet en afgezien van de sluittermen
ook correct. Het uitvoeren van een overboeking laat de ene
oplossing overgaan in een andere. Daarmee is er altijd een
oplossing.
Voor ieder itererend algoritme moeten een begintoestand,
een beslisregel en een afbreekcriterium worden gedefi
nieerd:
de begintoestand js hier een beginoplossing, waarbij bij
voorbeeld alle eerste plaatsingen van de bedrijfsdelen zijn
gerealiseerd. In principe is dit voor ieder bedrijf de beste
oplossing, maar voor het geheel niet, zoals blijkt uit de
sluittermen;
vanuit de beginoplossing wordt een verandering aange
bracht, die leidt tót een beter sluitende oplossing. Uit alle
alternatieve plaatsingen moet er dus één worden gekozen.
Voor iedere plaatsing wordt daartoe de waarde van de
waardefunctie berekend. De overboeking met grootste
positieve waarde tyordt uitgevoerd;
wanneer geen zinvolle overboekingen overblijven, krijgt
geen van de mogelijke overboekingen een positieve waar
de voor de waardefunctie en wordt het overboeken afge
broken. De op dat moment gevormde oplossing wordt
de eindoplossing genoemd.
In de praktijk wordt de berekening vooral in het begin van
de ontwerpfase uitgevoerd. Naarmate de ontwerper inzicht
krijgt in de knelpunten die volgen uit de wensen van de
rechthebbenden, z^l hij of zij daar steeds meer individuele
oplossingen voor vinden en deze ook bespreken met de
landinrichtingscorpmissie. Door het stapsgewijs vastleggen
van de toedeling zal het aantal alternatieve plaatsingen af
nemen en daarmee Wordt het opnieuw uitvoeren van de be
rekening ook mindbr noodzakelijk. ATOR heeft de moge
lijkheid de oplossing handmatig na te bewerken. Dit kan
nodig zijn om de zogenaamde versnippering weg te wer
ken, die het gevolg is van het feit dat overboekingen van
alle bedrijfsdelen individueel worden beoordeeld en er dus
geen verband bestaat met de overige bedrijfsdelen van het
zelfde bedrijf. Het blijkt nodig achteraf de bedrijven na te
lopen en de meest iopvallende afwijkingen van de wensen
handmatig te corrigeren. Dit is met name nodig bij bedrij
ven met meer dap twee bedrijfsdelen met alternatieve
plaatsingen. De waarde van een bedrijfsdeel in ATOR is
een vast bedrag. Dit houdt in dat het overboekingsalgo
ritme vrijwel nooit exact sluitende blokdelen kan vinden.
De vaste waarden g;even een voortdurende kans op „door
schieten". Een belangrijk voordeel is dat het overboekings
algoritme eenvoudig uit te leggen is en aansluit bij de in-
217
GEODESIA
1998-5
Aanpak
Het overboekingsalgoritme
Voor- en nadelen van ATOR
