Historische as van Parijs
Parijs is de stad van grote pleinen, lan
ge brede boulevards en avenues, en
talrijke historische gebouwen. Wie de
stadsplattegrond of een topografische
kaart van Parijs bekijkt, ziet hoe kaars
rechte boulevards een soort netwerk
leggen over de stad. In enkele gevallen
zijn de boulevards vele kilometers lang
en dragen ze telkens verschillende na
men. Eén zo'n lange boulevard springt
eruit en deze wordt sinds de zestiger
jaren van deze eeuw Grote of Histo
rische As genoemd omdat hij deels al
dateert uit de 17e eeuw. Het begin
ligt in 1640 toen de architect van de
tuinen van Versailles, Le Notrerijen
iepen plantte vanaf het Louvre in
noordwestelijke richting. Daarmee
werd de aanzet gegeven van wat se
dertdien een reeks aaneengesloten
boulevards is geworden, die met recht
als een unieke historische as kan wor
den aangeduid. Het woord „as" heeft
hier dezelfde betekenis als bijvoor
beeld de lengte-as van een gebouw of
de as van een weg, of een reeks wegen
en boulevards die in eikaars verlengde
liggen. Zo'n as biedt dan tevens door
zicht en vergezicht.
P. A. Koning,
educatief
medewerker
Volkssterren-
wacht Bussloo.
De historische as
vanaf de Are de
Triomphe in de
richting van La
Défense.
Nieuwe
stedenbouw
kundige ideeën
De historische as stond ruim twee
eeuwen lang op zichzelf. Toen de ne
gentiende eeuw begon, was Parijs een
verpauperde, ongezonde middeleeuws
aandoende stad met veel kronkelige
stegen en sloppen, en open riolen. In
1815 had Parijs een half miljoen in
woners en in 1870 twee miljoen. Een
eindeloze stroom paupers uit de pro
vincie trok naar de hoofdstad. Drie re
voluties, in 1789, 1830 en 1848, had
den de heersers bang gemaakt en de
tijd was rijp geworden om radicaal iets
aan de vastgelopen stad te doen. De daaropvolgende aanleg
van de vele boulevards is vooral het werk van Georges-
Eugène Hausmann Ij809-1891Boze tongen beweren dat
de aanleg om militair strategische redenen gebeurde om
oproer snel de kop in te drukken. Kogels weten immers
niet hoe je de eerste straat rechts moet nemen. Deze be
wering doet het werk van Hausmann tekort. Hij had een
architectonische visie, zijn motief was het creëren van ver
gezichten. Van plein tot plein zou je
moeten kunnen kijken. In dat opzicht
was Hausmann een stedenbouwer. In
deze visie zaten ook landmeetkundige
uitgangspunten: er ontstond een nieu
we stadsplattegrond. Parijs kreeg zijn
hetwerk van brede wegen en royale
pleinen die nog steeds zo kenmerkend
zijn voor de stad. Het karwei werd van
1852 tot 1869 geklaard. Wat later, in
1883, werd aan de overkant van de
(Seine de reeks in eikaars verlengde lig
gende boulevards afgerond met de
Irotonde La Défense.
jDe lengte van de historische as tussen
(het Louvre en de Grande Arche is 8,1
km. Op de as ligt een aantal histori
sche monumenten en de boulevards
tussen de monumenten veranderen
telkens van naam. Tussen de glazen
pyramide voor het Louvre en de Place de la Concorde be
vindt zich de Jardin des Tuileries (die voordien behoorden
bij het in 1882 gesloopte Palais des Tuileries) waar de as
over het grote mid4enpad loopt. In de tuin staat de zoge
heten Kleine Are dej Triomphe op de as, en ook de obelisk
van Luxor (uit 183^) midden op de Place de la Concorde
bevindt zich op de historische lijn. Dan neemt de as de
vorm aan van een brede boulevard onder de naam Avenue
des Champs-Elysées tot aan de vroegere Place de l'Etoile,
nu Place (Charles de Gaulle. In het midden staat
de Are de Triomphe met een doorgang op
de as; de Are werd door Hausmann
geaccentueerd door het ster
vormige plein waarop elf
boulevards uit
komen en
om
die reden
zo treffend „plein
van de ster" werd ge
noemd. Tot aan het plein
vóór het Palais des Congrès heet de
as Avenue de la Grande Armée. Voorbij
het Palais kruist de as de Route Périphérique
ft
SS
GEODESIA
1998-5
qe'Gb'emïpi
v i:iié
8 G OU. RB Ei
/iccimiaMfjon
229
