(die ook de stadsgrens vormt) en gaat
vervolgens over de Porte Maillot ver
der in de voorstad Neuilly-sur-Seine.
Daar heet de as Avenue Charles de
Gaulle; hij kruist tenslotte met een
brug de Seine en bereikt dan La De
fense.
Twintigste eeuw
Aan het einde van de negentiende
eeuw bestonden er alweer plannen om
de as verder naar het westen door te
trekken. De rotonde La Defense zou
moeten gaan vervallen en de wegen
zouden volgens dit plan onder de
grond moeten worden aangelegd. In
1958 startte ten westen van de roton
de een groot stedenbouwkundig project, dat eveneens de La Grande
naam La Defense kreeg. Het project kreeg een looptijd van Arcbe.
dertig jaar. De autoweg A14 ging ondergronds. De histori
sche as werd doorgetrokken tot Nanterre in de vorm van
een wijde esplanade die aan weerskanten ook met iepen
werd beplant. Kantoortorens gingen de as aan beide zijden
flankeren. Een gebied van 750 ha werd op zijn kop gezet en
de bouwwerken zouden voorgoed de skyline van dit deel
van Parijs bepalen.
Er ontstond een idee om een monumentaal bouwwerk neer
te zetten op de kop van La Defense om aldus een bijdrage te
geven aan het ononderbroken perspectief van de historische
as. Leoh Ming Pei was de eerste die in 1969 met een voorstel
kwam. Dit voorstel bleef echter op de tekentafel steken.
Wel bouwde Pei twintig jaar later aan de andere kant van de
historische as de glazen pyramide van het Louvre; stenen
pyramides zijn zwaar en zijn voor de doden, de glazen pyra
mide is licht en is er voor de levenden. In 1982 werd een
internationale wedstrijd voor architecten uitgeschreven. Er
waren 424 inzendingen. Een onbekende Deense architect,
Joban Otto von Spreckselsen, won de wedstrijd met een ont
werp voor La Grande Arche. Er volgden zes jaren van tech
nische voorbereidingen en van bouw. In 1989 (twee eeu
wen na de Franse Revolutie) was het werk klaar. In zijn af- Ook in de metro-
metingen is de Grande Arche een kolossaal bouwwerk uit plattegrond vindje
glas en marmer; alleen het dak weegt al 30 000 ton. Prak- de historische as
tisch gesproken is het een kubus met ribben van 110 m. terug.
Maar wat een wonder van licht, openheid en ruimtelijke
werking. Een grote, open kubus waar je doorheen kunt
kijken, een venster op de wereld. De kubus heeft zoveel
open ruimte, dat er plaats zou zijn om de Notre Dame in
zijn geheel er in op te nemen; het effect is adembenemend.
Met de oriëntatie van la Grande Arche ten opzichte van de
historische as is nog iets opmerkelijks aan de hand: hij staat
onder een hoek van 6,33 graden. Dit is als het ware een
echo op de oriëntatie van het Palais du Louvre ten opzichte
van de historische as; dat staat namelijk ook 6,33 graden
„scheef'. Hiermee is een spiegelsymmetrie bewerkstelligd
van hogere orde.
230
Op de uitsnede van de topografische
kaart is duidelijk het verloop van de as
te zien. Terloops is het aardig om op
te merken dat op de oorspronkelijke
kaart de meridiaan van Parijs is ingete
kend en voorzien van de aanduiding
Og (decimale graden); die is uitgangs
punt voor het net van lengtegraden.
Frankrijk heeft zijn meridiaan gekre
gen door het werk van de sterrenkun
dige Francois Arago (1786-1853) (zie
ook Geodesia 1996 no. 4, p.169). Tot
1884 werd deze meridiaan op veel
plaatsen als „nullijn" gebruikt. In dat
jaar werd echter de meridiaan van
Greenwich de „standaard"-nulmeri
diaan en sindsdien zet alleen de Franse
topografische dienst, het Institut Géo-
graphique Nationale (IGN), deze nog
op hun topografische kaarten. Het
IGN is verder de enige die ook het de
cimale (100-graden) stelsel gebruikt,
voor zowel lengte- als breedtegraden.
Voor alle duidelijkheid staat op hun
kaarten overigens ook het graadnet
volgens internationale afspraken
En weer de Seine over?
La Grande Arche markeert het voor
lopige einde van de historische as, ter
wijl het gebouw tegelijk de as in weste
lijke doorgang verleent. De as kan daar
worden verlengd over een afstand van
ruim drie kilometer, tot hij opnieuw
de Seine kruist bij Carrières-sur-Seine.
De rivier heeft dan na La Defense een
grote lus gemaakt van wel 20 km in
noordoostelijke richting. De wegen in
het gebied zijn voor een deel al onder
gronds en het tracé tot de Seine is vrij
van obstakels. De historische as zou
dan een totale lengte krijgen van 11,5
km. We zullen echter al wel een eind
in de 21e eeuw zijn voordat dit serieu
ze plan werkelijkheid wordt.
1998-5
GEODESIA
Champarret Place de Cllchy/
l'Saint Oeorgaa
Wegram
Notre Dame
Europa
iMiromoenll
Fr.inklin-D \_9
Rooaavalt
VMue*»
d'Oraay
Solférlno
8t Germain
des Préa
Boulalnvllllere I
Ranelagti
Üt Frangola
C Xavler!
'Ecole 1
Militaire v
labylona
Duplets
Michel»
