A
Dynamisch interactiemodel
Om de samenhang tussen herverkavelingsproces en om
geving inzichtelijk te maken, is het dynamisch herverkave-
lings-interactiemodel opgesteld (fig. 1). Het herverkave
lingsproces kan worden gekarakteriseerd als een transfor
matie van de inbrengsituatie naar de toedelingssituatie. In
het model wordt ingegaan op de benoeming en de plaats
van actoren, aandacht besteed aan de veelal vergeten in
vloeden van dynamiek en interactie, en tot generalisatie van
activiteiten naar hoofdactiviteiten gekomen.
Het herverkavelingproces is in het midden van de figuur
gepositioneerd. Het is onderverdeeld in de hoofdactivitei
ten prepareren, ontwerpen, evalueren, leren en produceren.
De omgeving van het herverkavelingsproces wordt zicht
baar in de actoren: rechthebbende (nummer tenaamstelling
rechthebbende, RNR), oude situatie, externe factoren, be
leid en nieuwe situatie. De dynamiek ontstaat door de
maatschappelijke veranderingen gecombineerd met een vrij
lange duur van een landinrichtingsproject. Deze beïnvloedt
het herverkavelen. Enerzijds kan daarop worden geantici
peerd door het uitwerken van alternatieven, anderzijds
moeten maatregelen worden genomen om aanpassingen
aan de gewijzigde omstandigheden mogelijk te maken. De
ze aanpassingen leiden tot veranderingen in plannen, tot
bijstellingen in wensen en tot mutaties in het rechtsverkeer.
Daarnaast is de dynamiek kenbaar via evaluatie van het
ontwerp en via bezwaar maken tegen het ontwerp.
De dynamiek is in de figuur opgenomen als de pijlen die de
relaties tussen de actoren weergeven. Deze relaties hebben
algemeen de vorm dat RNR en beleid reageren op voor
waarden die ontstaan uit externe factoren en oude situatie,
respectievelijk anticiperen op mogelijkheden die ontstaan
via de nieuwe situatie. Het systeem moet ook worden af
gestemd op de interactie met de „gebruikers" van het her
verkavelingsproces, die ik klant, opdrachtgever, gegevens-
leverancier en gegevensafnemer noem. De interactie wordt
uitgebeeld door de in- en uitgaande pijlen tussen deze ge
bruikers en het herverkavelingsproces. De interactie betreft
in het algemeen het inventariseren van gegevens enerzijds
en het leveren van informatie en afleggen van verantwoor
ding over de resultaten anderzijds.
Men zou zich kunnen voorstellen, en in expertsystemen
is dit juist de opzet, dat klant en/of opdrachtgever tevens
ontwerper zijn. Ik ga er voorlopig van uit dat de minimaal
benodigde deskundigheid een afzonderlijke ontwerper ver
eist. Bovendien is de omvang van de werkzaamheden in de
fase van het vormgeven dusdanig dat dit niet door klant
en/of opdrachtgever kan worden verricht. De ontwerper
zal in dat geval altijd tussen gegevensleverancier, gegevens
afnemer en systeem staan, eventueel door delegatie aan
anderen. Hij oefent druk uit op het tot stand komen van
maatregelen, zoals boerderijverplaatsing en aankoop van
gronden, en gebruikt zijn invloed om het verloop van het
herverkavelingsproces, ingekaderd in de wettelijke pro
cedure, efficiënt te houden en het toedelingsproces inhou
delijk te verbeteren teneinde daardoor
in potentie betere resultaten te ver
krijgen.
Het herverkavelingsproces kan wor
den onderverdeeld in een aantal acti
viteiten die overeenkomen in de func
tie die deze activiteiten voor herver
kavelen hebben. Zij worden hoofdac
tiviteiten genoemd en bestaan uit: pre
pareren, ontwerpen, evalueren, leren
en produceren. Een korte uitleg kan
dienen om deze begrippen nader te
preciseren.
Prepareren is gericht op het verkrijgen
van alle gegevens die nodig zijn bij het
ontwerpen van een toedeling. Dit om-
Tabell. vat onder meer: het expliciteren van
Enkele onderzochte beleid in richtlijnen en normen, het
aspecten van het inwinnen en beoordelen van wensen,
herverkavelen. het verzamelen van de inbrenggege-
object
gelaagdheid van het ontwerpobject
abstractieniveaus van het ontwerpobject
situaties waarin het ontwerpobject kan verkeren
toepassingen van herverkavelen als ontwerpmethode
karakteristieken van het object gezien vanuit de functie
geomodellen als skeletten voor RNR's en blokdelen
landinrichtingsfactoren
kenmerken m.b.t. de toe te delen waarde
eisen
belangen bij herverkavelen
belangenafweging
eisen aan het herverkavelingsproces
eisen aan het object
wettelijke eisen
beleidsmatige eisen
eisen vanuit de wens
eisen vanuit de inbreng
criteria voor de belangenafweging
eisen aan de taakafhandeling
strategieën bij taakafhandeling
eisen aan belangenafweging
strategieën bij belangenafweging
handelingen
herverkavelingsmodel
prepareermodel
ontwerpmodel
evalueermodel
kennistaken, -stappen, -acties
localiseren van kavelaanspraakdelen
probleemoplossingscycli
toets-blokdeel, -omvang, -structuur
364
1998-9
GEODESIA
Positie van de ontwerper
Handelingen
