Juridische bescherming van
commerciële geo-informatie
Een vergelijking tussen Nederland en de Verenigde Staten
geo-information engineering, idatabases, survey
geo-informatievoorziening, gegevensbestanden, overzicht
Geografische informatiesystemen en digitale geo
grafische databases worden steeds vaker gebruikt door
allerlei verschillende organisaties, voor allerlei verschil
lende doeleinden. Gelet op het gemak waarmee digitale
informatieproducten kunnen worden gekopieerd,
resulteert deze ontwikkeling in een onzekere situatie
voor de bescherming van geo-informatie.
Wanneer er onvoldoende juridische
bescherming tegen ongeoorloofd ko
piëren en gebruik wordt geboden,
zullen (commerciële) producenten van
geo-informatie niet met hun pro
ducten de markt opgaan. Aan de
andere kant, wanneer producenten te
veel juridische bescherming genieten,
zullen innovatie en vooruitgang wor
den tegengehouden, omdat het voor
anderen onmogelijk wordt om op be
staande informatieproducten voort te
bouwen. De kwestie is hoe een goede
balans tussen die twee uitersten kan
worden gevonden. In de Verenigde
Staten bestaat al een ruim aanbod van
commerciële geo-informatie en is er al
veel ervaring met de juridische be
scherming daarvan; dat is in Neder
land (nog) veel minder het geval.
De politieke en economische situatie
in de Verenigde Staten verschilt erg
veel van die in Europa. In de VS heerst
een sterker kapitalisme, waarin indivi
duen, bedrijven en ondernemers vrij
spel hebben om in hun onderhoud te
voorzien. De overheid wordt gezien als
een instantie die daarbij op de achter
grond moet blijven. Op Amerikaanse
overheden wordt door het bedrijfs
leven neergekeken omdat men van
mening is dat er niet bedrijfsmatig en
ir. Yvette
Pluijmers, M.S.,
beleids
medewerker
coördinatie
geo-informatie
bij bet
Ministerie van
VROM.
efficiënt wordt gewerkt. Voor de geo-informatie betekent
dit dat overheden alleen voor beleid benodigde informatie
verzamelen, en dat dëze informatie voor andere doeleinden
vaak te onnauwkeurig en dus ongeschikt is. Daarnaast is
het voor de Amerikaanse federale overheid verboden copy
right te vestigen op door haar geproduceerde informatie
producten en lijkt men het erover eens te zijn dat over
heidsinformatie tegeh de marginale kostprijs moet worden
geleverd [2]. De coijibinatie van deze drie aspecten zorgt
ervoor dat veel overheden in de VS de geo-informatiemarkt
niet of nauwelijks betreden en dat, wanneer ze dat wel
zouden willen doen, dit tot veel commentaar zou leiden.
De markt voor geo-|informatie in de VS wordt daardoor
hoofdzakelijk ingevuld door commerciële bedrijven die,
vaak op basis van overheidsdata, kwalitatief goede en op de
gebruiker afgestemde producten aan kunnen bieden.
In Nederland wordt, in tegenstelling tot in de VS, het over
grote deel van de geo-informatieproducten vervaardigd en
op de markt gebracht door de overheid of daaraan verbon
den instanties. Dat komt onder meer omdat de overheid in
Nederland van oudsher uitgebreidere taken heeft dan de
Amerikaanse. Er zijij slechts enkele commerciële bedrijven
te vinden, die de markt van de geo-informatie betreden, zo
als Bridgis, Geodan, TeleAtlas, Andes en Kadata. Een groot
gedeelte van deze bedrijven is echter voor een aanzienlijk
percentage (zo niet! 100%) eigendom van de overheid.
Voorts is in Nederland pas sinds enkele jaren sprake van
privatisering van oyerheidsonderdelen en concurrentie.
Daardoor is er tot op zekere hoogte sprake van monopolie
posities van voormalige overheidsonderdelen als KPN en
NS, en in de geo-införmatiewereld het Kadaster. Deze om
standigheden leidenlertoe dat er meer en kwalitatief hoog
waardige informatid bij de Nederlandse overheden aan
wezig is, met name in beleidsonderdelen als ruimtelijke
ordening en volkshuisvesting.
De reden waarom in de VS bedrijven inspringen op de
markt, volgt in zekere zin uit het voorgaande. In de VS ont
breekt het de overhejdsinformatie-producten aan kwaliteit,
omdat de producterj niet met verspreiding als doel vervaar-
373
GEODESIA
1998-9
KEYWORDS
TREFWOORDEN
De auteur was ten
tijde van het schrij
ven van dit artikel
werkzaam als toe
gevoegd onderzoeker
aan de Subfaculteit
Geodesie van de TU
Delft. Het artikel is
gebaseerd op een
door de auteur uitge
voerd onderzoek [1]
aan de University of
Maine (Verenigde
Staten).
