camera duidelijk last heeft van ton- en
kussenvormige vertekeningen.
Het meest opmerkelijke voordeel van
de toposcopische fotometingen is dat
men voor de meeste metingen maar
één foto nodig heeft. Daarom is het
onder andere mogelijk om „real time"
gevels in te meten door het overtrek
ken van gevel-elementen in één topo
scopische foto. Daarvoor moet men
dus wel eerst de gevellijn in de platte
grond aanwijzen. De ingemeten pun
ten, lijnen en polygonen worden di
rect 3D opgeslagen. De inventarisatie
kan onder andere als .DWG of .DXF
bestand worden weggeschreven.
Nauwkeurigheid
In 1997 hebben de studentes Tessa
Velner en Gerlinde Zonnenberg van
de Hogeschool van Utrecht, opleiding
Geodesie, de toposcopie gekozen als
afstudeeronderwerp. Zij hebben onder
andere onderzoek gedaan naar de
nauwkeurigheid van de methode [8],
Hoewel het niet gebruikelijk is om in
de geodesie locaties te bepalen met een
waterpasinstrument met hoekmeter,
werd het gebruik ervan acceptabel
geacht voor de huidige toepassingen
(<J - 10 cm). De nauwkeurigheid van
de fotogrammetrische gevelmetingen
hangt af van de resolutie waarin de
foto is gescand, en de zorgvuldigheid
waarmee de foto is gekalibreerd. Als
men aan weerszijden van een gevel een
verticale lijn laat tekenen en als die na
de fotokalibratie in perspectief precies
over de betreffende gevellijnen heen-
valt, komt de nauwkeurigheid van de
fotometingen overeen met de duide
lijkheid waarmee men iets in de foto
kan zien en aanwijzen. Men kan dan
Fig. 4.
Toposcopische
visualisatie van
het boerderijgebied
Eemland.
een nauwkeurigheid] van enkele centimeters bereiken. Een
plaats en hoogtebepaling door meten van een object in
twee toposcopische foto's (het principe van de voorwaartse
insnijding) is beduidend minder nauwkeurig (meestal
enkele decimeters).
De studentes hebbed de fotogrammetrische hoogtemetin
gen niet expliciet bestudeerd. Bij vergelijking met de me
tingen met de tachymeter bleek dat we bij een gebouw van
ongeveer 30 m hoog, ongeveer 30 cm verkeerd zaten met
de toposcopische hoogtemeting. Die moest in een opwaarts
gerichte foto worden uitgevoerd, omdat de top van het ge
bouw niet in de horizontale foto te zien was. In feite wordt
de meting dan uitgevoerd in twee etappes, wat de nauw
keurigheid niet bevordert.
Uiteraard is een wajerpasinstrument, dat de basis vormt
van een standaard tpposcoop, bij uitstek geschikt om met
veldmetingen een bestaande plattegrond nauwkeurig 3D te
maken.
Fig. 3.
Toposcopische foto
van het boerderij-
bouwgebied
Eemland.
Landschapsstudies en beoordeling van
landschappelijke ontwerpen
Al in 1995 is er doof de toenmalige Dienst Landelijk Ge
bied en Beheer Landbouwgronden onderzoek gedaan naar
de toepassingsmogelijkheden van de toposcopie bij de
planvorming van projecten op landschapsschaal [3]. In het
proefproject boswacljterij Houten Noord is het ruimtelijke
effect bekeken van verschillende ontwerpvarianten met
bosblokken. De verschillende ontwerpen werden in eerste
instantie zeer eenvoudig ruimtelijk beschreven als recht
hoekige blokken, dip men op verschillende manieren groe
peerde. Deze blokken werden gecombineerd met de foto.
Daarna werden de yarianten uitgewerkt door met foto-
manipulatietechnieken binnen de blokken realistische bos-
partijen in te lezen. Met de visualisaties kon de ontwerper
de voor- en nadelen |van de verschillende varianten in een
commissievergadering goed uitleggen.
Doorgaans is het vrij moeilijk om voor de geest te halen hoe
het landschap er nu precies uitziet. Een topografische kaart
geeft wat dat betreft maar een summiere indruk. In het vol
gende voorbeeld is e^n boerderij gepland op 60 m afstand
van een bestaande boerderij en een oud gemaal met een
431
GEODESIA
1998-10
