Landmeetkunde uit de oude doos (I)
Fragmenten uit leven en werk van de Kadasterlandmeter T. Polée
GEODESIA
1999-1
surveying, cadastre, history
landmeten, kadaster, geschiedenis
KEYWORDS
TREFWOORDEN
In de kelder van de Landbouwhogeschool te Wagenin-
gen werd onlangs een in twee dozen opgeborgen privé-
archiefje afkomstig van de landmeter van het Kadaster
Teunis Polée gevonden. De inhoud van de ene doos
bestond uit ongeveer driehonderd documenten, die
betrekking hadden op het voormalige Kadasterkantoor
van Heerenveen. En wel het bijzonder op Polée's rayon,
dat zich globaal uitstrekte van Terhorne tot aan Appel
scha. De andere doos bevatte een vijftigtal papieren, die
een relatie hadden met Polée's district in Gelderland, te
weten de zuidelijke Veluwe. Uit deze "kladdocumenten"
blijkt dat landmeter Polée bij het Kadaster werkzaam
was van ongeveer 1878 tot enkele jaren na zijn pensio
nering (1924). De inhoud van de dozen geeft een indruk
van de kadastrale landmeetkunde van het einde van de
19e eeuw tot ongeveer 1920. In de hiernavolgende
hoofdstukjes zullen verschillende aspecten van Polée's
werk en leven worden belicht.
Polée werd op 13 oktober 1833 in
Farmsum geboren. Zijn vader was
Aart Theunis Polée, scheepskapitein.
Zijn moeder, Rijnna Jannes Vos, was
afkomstig uit een boerenfamilie.
Waarschijnlijk groeide hij op in Wei-
werd, een dorpje onder de rook van
Delfzijl. Oorspronkelijk bestemd voor
timmermansvak en architectuur be
zocht hij de Burger dag- en avond
school te Groningen. Eén van de lera
ren, Gleuns (vader van de landmeter
der Staatsspoorwegen O. Gleuns),
maakte hem attent op de mogelijkheid
zich niet aan de bouw-, maar aan de
landmeetkunde te wijden. Het gevolg
van dit advies was dat hij op 1 novem
ber 1875 werd aangesteld als aspirant
landmeter, gevolgd door de benoe
ming op 1 oktober 1878 tot land
meter te Heerenveen.
J. H. Holsbrink,
lid van de
iverkgroep
geschiedenis
der landmeet
kunde.
De geboortestreek,
anno 1995-
Polée studeerde na het landmetersexamen te hebben afge
legd in zijn schaarse vrije tijd Latijn, Wis- en Natuurkunde,
Geodesie, Astronomie en Plant- en Dierkunde. Uit de
documenten is de copclusie te trekken dat Polée omstreeks
1878 met zijn werkzaamheden in Heerenveen is begonnen.
Het laatste document is van 1895 daarna volgde een over
plaatsing naar Arnhem. Hij bleef de eerste jaren in Heeren
veen vrijgezel. Op 3^) juli 1885 trouwde hij op 31-jarige
leeftijd in het AEngwirder gedeelte van Heerenveen. Zijn
bruid was de 27-jarige Heerenveense Gisela Cornelia de
Vrieze, dochter van pen koopman. Uit hun huwelijk wer
den vier kinderen gejroren: twee zoons en twee dochters.
Of Polée politieke iriteresses had, weten we niet. Wel ont
vangt hij een aan hein geadresseerde oproep om als kiezer
van AEngwirden op de lijsttrekkers Bekkering en Pasma te
stemmen. De achtefkant ervan gebruikt hij (heel nuttig)
om een concept-brief op te stellen. We weten hierdoor dat
hij in het AEngwirder deel van Heerenveen heeft gewoond.
In 1886 ontvangt Polée een overdruk van een aan de Sta-
ten-Generaal gericht verzoek, waarin wordt aangedrongen
15
'Sodafabr
Verwet
•Amswei
