A
De door Polée ten behoeve van particulieren gemaakte
kadastrale kaarten werden deels van kleuren voorzien. Dit
waren de bekende kadastrale kleuren respectievelijk ge
brande sienna voor de wegen, pruisisch blauw voor het
water en karmijn rood voor gebouwen (mede soms in scha
duwlijnen). Oevers van brede wateren werden pruisisch
blauw "uitgewassen". Zo is er een fraaie "Schetskaart op de
schaal van 1 500 ongeveer" van een koetshuis, druivenkas
en tuin d.d. 7 april 1894 te Drachten, ondertekend door
Polée zelf. Op een kaart van een vaart nabij Akkrum is een
te graven sloot voorgesteld (rood gestreept), alsmede een
aan te leggen kade in sepia. Op deze kaart is te zien hoeveel
tijd en aandacht werd besteed aan het tekenen van op
schriften, bijvoorbeeld het hoofd AKKRUM dat met be
hulp van potloodruitjes is geconstrueerd (fig. 10).
Van het "Heerenlogement" aan de Kolk te Heerenveen ver
vaardigde Polée een fraaie gekleurde kaart op schaal 1 500
d.d. 14 oktober 1893, die met de bijbehorende meting in
zicht verschaft inzake de actuele situatie van die tijd. Van
deze kaarten zijn mogelijk door de drukker F. Hessel uit
Heerenveen gedrukte kopieën in zwart-wit gemaakt ten be
hoeve van de publieke veiling. Samen met een zogenaamd
verkoopboekje werden deze kopieën in de doos aangetrof
fen. Na het drukproces heeft drukker Hessel dit juweeltje
van kadastrale tekenkunst waarschijnlijk aan Polée gere
tourneerd, die het zuinig voor ons heeft bewaard (fig. 11).
Signatuur: op een tiental gedrukte kaarten die, zoals al
werd genoemd, mogelijk zijn afgeleid van door Polée ver
vaardigde gekleurde originelen, zijn wegen, wateren en ge
bouwen door middel van verschillende soorten filering en
arcering aangegeven. Op iedere kaart is het kaartnoorden
afgebeeld door middel van een sobere noordpijl. Deze
noordpijl werd met enige fantasie veelal wat verfraaid met
onder andere een balletje, ovaaltje, slingertje, streepje of
staart. Grenzen werden soms in vette lijnen getekend, nieu
we grenzen in streeplijnen en muren van gebouwen soms
met schaduwlijnen aangeduid.
Kadastrale plans: uit drie "nota's" blijkt Polée's directe be
moeienis met de kaartvervaardiging. Deze nota's zijn lijsten
van geconstateerde gebreken aan vernieuwde veldplans, die
door de tekenaars Frikke en Hoowy waren vervaardigd.
Deze veldplans (de zogenaamde veldatlas) hadden door het
gebruik te velde veel te lijden en moesten van tijd tot tijd
Fig. 10.
Detail van de
1 500-kaart van
Akkrum.
Onderzoek en studie
Fig. 11. De belangstelling van Polée om on-
Heerenlogement. derzoek te doen, zien wij al in zijn
c j
worden vernieuwd. Polée noteert ge
breken als: "scheiding foutief, vaart
niet duidelijk, huizen niet aange-
peild". Een andere notitie laat zien dat
hij zich daadwerkelijk bemoeide met
de beschrijving van de plans. Hij no
teert ten behoeve van de vernieuwing
van de gemeenteplans van Utingera-
deel de door de tekenaars te gebruiken
letterhoogten:
plaatselijke benamingen (Fransch
rond 7 mm);
dorpen en gehuchten (Schuinsch
Battard 3 mm);
weteringen, vaarten (Schuinsch Bat
tard 1.5 mm).
En als laatste opdracht schrijft Polée:
"Op oude plans een rood kruis getrok
ken en op den rechter bovenhoek in
rood vermeld: vernieuwd in 1891"
(een gruwel voor de archivarissen van
kaarten).
60
1999-2
GEODESIA
'Scdtc ,t:..
iSrlrtetl <J i 5 C't)
