A
Geo-informatie voor monitoring
landgebruik
Veranderingen om ons heen of ruis in de databestanden?
gis, monitoring, land use
gis, monitoring, landgebruik
Er komt steeds meer geo-informatie over het landge
bruik in Nederland beschikbaar en de regelmatige
actualisering van bestanden suggereert multi-temporele
datasets die bij uitstek geschikt zijn voor monitoring-
doeleinden. Bovendien zijn de hard- en software om met
dit soort grote databestanden om te gaan tegenwoordig
geen grote investering meer. Daardoor is de toepassing
voor steeds meer mensen toegankelijk. Maar wordt door
het vergelijken van multitemporele datasets de verande
ring van de werkelijkheid wel zo goed beschreven, of
worden slechts de fouten in de basisgegevens, data
verwerking en interpretatie in beeld gebracht?
Het Ministerie van Landbouw, Na
tuurbeheer en Visserij heeft enkele ja
ren geleden gekozen voor een nieuwe
sturingsfilosofie: 'Sturen op hoofdlij
nen en toetsen op resultaat' [1]. Dit
betekent dat er veel minder dan voor
heen controle vanuit het ministerie is
op de uitvoering en invulling van het
beleid. Daarom wordt op verschillen
de beleidsterreinen steeds meer gegre
pen naar het instrument monitoring.
Een vergelijkbare trend is ook te zien
bij andere ministeries en beleidsinstel-
lingen [2].
De laatste jaren zijn de nodige onder
zoeken en casestudies uitgevoerd naar
monitoring van verandering in het
landelijk gebied. Bijvoorbeeld in het
kader van het Meetnet Landschap [3]
zijn een prototype voor monitoring
van het landschap ontwikkeld [4] en
een methode voor de monitoring van
het ruimtegebruik [5]. In ander ver
band zijn studies verricht naar moni
toring op het gebied van verstedelij
king [6], groene ruimte [7] en natuur
[8] [9]. Daarnaast zijn de mogelijkhe
den van remote-se
einden op verschil
f 10]. Al deze stud
nsingtechnieken voor monitoringdoel-
ende vakgebieden onderzocht [1] [8]
es hebben met elkaar gemeen dat ze
C. J. de Zeeuw
M.Sc.,
werkzaam bij
DLO-Staring
Centrum,
Wageningen.
monitoring, zonder
behulp van GIS en
voornamelijk zijn gericht op vakinhoudelijke aspecten van
dat de techniek van het monitoren met
de beschikbare databestanden - al dan
niet uit satellietdata afgeleid - verder wordt gevalideerd of
onderzocht.
Monitoring en landgebruik
In algemene zin k^n monitoring worden gedefinieerd als
het volgen van processen in de tijd en
het vastleggen van de waargenomen
veranderingen hierin. Dit gebeurt al-
tijd met het doel het resultaat van een
actie waar te nemen of het moment
I van actie te bepalen of te voorspellen.
In gewoon Nederlands hebben we het
dan meestal over 'iets in de gaten hou
den'. Monitoring in de context van
het hier gepresenteerde onderzoek
heeft de volgende kenmerken:
toepassingsveld: dynamiek van het
landgebruik;
omgeving: beleidsgericht, gemeente-
lijk niveau;
instrument: vector-georiënteerd geo
grafisch informatiesysteem;
meetgegevens: luchtfoto's, veldopna
men en remote-sensingdata.
Co-auteurs: ing.
R. H. Meijners,
student aan de
Landbouw
universiteit
Wageningen, en
prof. dr. ir. A. K.
Bregt, hoog
leraar Geo-
informatiekunde
aan de
Landbouw
universiteit
Wageningen en
tevens werkzaam
bij DLO-Sta
ring Centrum.
De term landgebruik is hierin gedefinieerd als 'de gebruiks-
vorm die door de mëns aan een stuk land is toegekend, zon
der onderscheid te maken tussen rurale en urbane toepas
singen'. Er wordt opk vaak over ruimtegebruik gesproken,
hetgeen als synonierji kan worden beschouwd. Ter verdui
delijking: landgebruik is niet hetzelfde als landbedekking.
Het gras in een stedelijk park heeft bijvoorbeeld een ander
gebruik dan het gras in een weiland; hoewel de landbedek
king gelijk is, is het landgebruik verschillend.
133
GEODESIA I 1999-3
KEYWORDS
TREFWOORDEN
