de meerwaarde is en (e) last but not least, er dienen klanten
te zijn! Afgeleid van de Total Quality Management (TQM)
theorie [2] wordt het model van fig. 1 geïntroduceerd voor
het succesvol inzetten van een nieuwe inwinningstechniek
zoals digitale fotogrammetrie.
Kijkend naar de ervaringen met digitale fotogrammetrie bij
Grontmij Geogroep is dit model zeker van toepassing: van
onderzoek en innovatie, naar klanten, beheersing en orga
nisatieontwikkeling. Bovendien is digitale fotogrammetrie
samen met andere inwintechnieken zoals remote sensing,
laseraltimetrie en radarinterferometrie nauw verweven met
de inzet van geografische informatiesystemen (GIS), die in
toenemende mate een centrale rol vervullen bij de verwer
king van geo-informatie. GIS zit als een schil rond digitale
fotogrammetrie als het gaat om het inwinnen van geo-
informatie.
Definitie van digitale fotogrammetrie in
de praktijk
Wie aanwezig was bij de intreerede van prof. Vosselman in
november 1994, hoorde hem vertellen dat begin deze eeuw
de (analoge) fotogrammetrie ook wel 'de methode ter voor
koming van berekeningen' werd genoemd, in tegenstelling
tot traditionele veldmetingen. Door verdergaande techni
sche ontwikkelingen werden 'analytische' instrumenten
(70er jaren) en compleet digitale werkstations (90er jaren)
op de markt geïntroduceerd. In tegenstelling tot de analyti
sche fotogrammetrie worden bij digitale fotogrammetrie
digitale foto's (beelden) gebruikt. De kern van fotogram
metrie is echter dezelfde gebleven: 'het meten in beelden'.
Digitale fotogrammetrie brengt voornamelijk andere (se-
mi-)automatische handelingen en andere producten met
nieuwe marktmogelijkheden. Echter, het doel voor een
organisatie is het inwinnen van geo-informatie voor een be
paalde klant met een bepaalde vraag. Een goede definitie
voor digitale fotogrammetrie in de praktijk is daarom mijns
inziens:
Een fotogrammetrische techniek voor het (semi)-automatisch
inwinnen van geo-informatie op basis van digitale fotobeelden.
Belang van digitale fotogrammetrie
voor geo-informatievoorziening
Kijkend vanuit de optiek van menige klant zal het minder
relevant zijn welke techniek wordt ingezet om een bepaalde
vraag te beantwoorden of een bepaald probleem op te los
sen. Wat wel relevant is voor een klant, zijn zaken als her
gebruik van data en cohesie van de in te zetten techniek
met andere technieken en toepassingen. Feitelijk gezien is
er eerst een klantvraag en dan pas een technische oplossing:
KlantvraagO informatiebehoefteC>
geo-informatievoorziening "T GIS O inwinningstechniek
De basis van het antwoord op bijvoor
beeld een ruimtelijk vraagstuk is het
kunnen beschikken over ruimtelijke
informatie, ook wel geo-informatie ge
noemd. De kracht van digitale foto
grammetrie is dat aan deze behoefte
aan geo-informatie zeer flexibel kan
worden voldaan bij veel ruimtelijke
vraagstukken, omdat een volledige
range aan producten kan worden ver
vaardigd: beeldinformatie, topografi
sche informatie, hoogtegegevens en
informatie over het grondgebruik. Als
een waterleidingbedrijf bijvoorbeeld
water wil winnen in de duinen, dan
dient zij voor de overheid een milieu-
effectrapportage (MER) op te stellen.
Dit waterleidingbedrijf is verantwoor
delijk voor de mogelijke schade aan
het duingebied en er zullen daarom
vragen worden gesteld als:
welke natuurwaarde heeft het gebied
op dit moment;
welke grondwaterstromen treden op
als er straks water wordt gewonnen;
wat is het verloop van de natuur
waarde over een bepaalde periode.
Bovenstaande klantvragen zijn te ver
talen naar de volgende geo-informatie-
behoefte en mogelijke producten:
waar staat wat? O thematische kaart;
hoe hoog ligt het terrein? O digitaal
terreinmodel;
welke tijd-ruimte relatie bestaat er?
O GIS-analyse.
Laten we de digitale fotogrammetrie
voor deze potentiële klant eens tegen
het licht houden. De digitale foto
grammetrie kan worden gebruikt om
lijninformatie voor duinbeheer vast te
leggen zoals wegen, waterlopen en
meertjes [3], maar het kan ook worden
toegepast om (semi)-automatisch
hoogtemodellen van de duinen te ont
wikkelen [4], Bovendien kunnen
ruimtelijke analyses worden uitge
voerd over de natuurwaarde-ontwik
keling van het duingebied [5].
Zoals eerder gesteld dient voor iedere
informatiebehoefte te worden bepaald
welke techniek het meest bruikbaar is
voor het inwinnen van de benodigde
geo-informatie. Andere mogelijke in-
winningstechnieken, zoals landmeten,
GPS, laseraltimetrie, radarinterfero
metrie, remote sensing, videografie,
dienen evengoed in beeld te zijn als
1999-4
172
