andere katoenflinters. De dikte van
die laag is afhankelijk van het papier
dat gerepareerd moet worden. Som
mige vellen papier zijn zo slecht dat ze
al uit elkaar vallen als je ernaar kijkt.
In zo'n geval wordt er eerst een steun-
laag van Japans papier onder de vellen
aangebracht. Onderweg op de band
volgt een aantal bewerkingen waar
door de pap aanhecht aan de afgevre-
ten of gescheurde stukken, het geheel
wat steviger wordt en de vellen weer
heel zijn. Aanvezelen noemt men dat
hier. Aan het eind van de band wordt
er met de hand een laagje lijm opge
spoten en worden de aangevezelde vel
len geperst. Tenslotte worden de vel
len in grote rekken gedroogd. Soms
wordt de lopende band gebruikt voor
massa-ontzuring. Dan ligt de band
Een natje en een droogje
Beneden in het atelier is de natte afdeling, boven de droge.
De mensen doen afwisselend boven en onder dienst, en
krijgen zo op tijd hun natje en droogje. In de natte afdeling
bevinden zich enkele grote bakken met vloeistof waarin
medewerkers grote en kleine vellen papier regelmatig on
derdompelen, zoals een fotograaf zijn foto's in de ontwik-
kelbakken. Het zijn beschadigde tekeningen, kaarten of be
schreven vellen papier die in de droge afdeling al een voor
bewerking hebben gehad. Het bad dient om de vellen te
ontzuren en op de juiste zuurgraad te brengen. Na in bad te
zijn geweest, worden ze op een lopende band gelegd om te
worden aangevezeld (wat weer iets anders is dan aange
zwengeld). Daarvoor wordt papierpap gebruikt van onder
>e aangevezelde
vellen worden
Een verwaarloosd
minuutplan van
Wassenaar.
van voor tot achter vol met de losse
bladzijden. Een grote computerge
stuurde spuit gaat er dan overheen en
sproeit de ontzuringsvloeistof, precies
gedoseerd, in korte tijd over alle uitge
stalde vellen. Het heeft veel weg van
een sproei-installatie in een auto-was-
straat. Soms kan het ontzuren ook met
een handspuit gebeuren, bijvoorbeeld
als het boek niet helemaal uit elkaar
moet worden gehaald. En dat gaat na
tuurlijk veel vlugger.
Kadastrale minuutplans
met voeten getreden
In de droge afdeling (boven) zijn de
leukste dingen te zien. Nou ja, wat
Tijdens de wandeling door het bedrijf
kom ik die variatie tegen: een stapel
oude kadastrale leggers van de ge
meente Axel, geboorteregisters uit
Helmond, oude oorkonden uit Delft,
kadastrale minuutplans van Wasse
naar, tekeningen van Monumenten
zorg uit Zeist, oude kaarten van Ber
gen op Zoom, een paar statenbijbels
die van nieuwe ruggen moeten wor
den voorzien en een fraaie doch door
vocht aangevreten kaart van Gronin
gen van Nicolaas Visser. Soms is de
voorraad veel groter, vertelt Clerx, bij
voorbeeld als er calamiteiten zijn ge
weest: een brand of een archiefkelder
die plotseling onder water loopt. De
resten van wat eens fraaie boeken of
kaarten waren, hebben dan het aan
zien van een stapel oud papier. Na be
handeling kunnen de stukken er weer lange tijd tegen, mits
ze onder de juiste condities worden opgeborgen. Maar het
werk van Clerx en de zijnen blijft wel beperkt tot het
redden en conserveren van wat er is. Er wordt niets aan toe
gevoegd. Wat weg is, wordt niet bijgemaakt. Weg is weg.
In de aanvezel-
straat wordt het
papier weer heel
gemaakt.
tel
WASSEHAAR
