van hen failliet. De kleine huisjes ver
kommerden steeds meer, tot om
streeks 1920 het stadsbestuur een
kloek besluit nam en hele wijken aan
wees als beoogd saneringsgebied. Dat
betekende overigens dat er toen hele
maal niets meer gebeurde aan die wo
ningen en gesloopt werden ze ook
niet. De benaming kwaliteitsatlas voor
deze gebieden heette in de volksmond
dan ook al gauw: de krottenkaart.
Het einde van een lang verhaal was dat
een stichting zich over de resterende
krotten heeft ontfermd en deze nu zo
veel mogelijk in oude stijl weet te her
stellen. En ook daar zit weer handel in.
Het verhaal van de Middelburgse hui
zen vertoonde gelijkenis met Leiden.
Mevrouw Anneke van Waarden-
Koets (adjunct-archivaris van Middel
burg) vertelde over het onderzoek naar
de huisnamen in die stad, dat tussen
1976 en 1985 is uitgevoerd. De ge
gevens over de huizen en de namen die
deze tussen 1600 en 1900 hebben ge
voerd, werden handmatig op circa
40 000 kaartjes verzameld. Ook hier
bleken sommige straten verschillende
Gerestaureerde
Spanjaardstraat
in Middelburg:
ooit de meest
verpauperde
straat.
fasen van rijkdom erj armoede te hebben doorlopen. Met
name de Spanjaardstjraat, waar in de zestiende eeuw veel
dure koopmanshuizep werden gebouwd, verviel in het be
gin van deze eeuw tot een armoedige straat, de enige Mid
delburgse straat waar prostitutie werd toegestaan. Het
bombardement op Middelburg in 1940 hield vlak voor
deze wijken op, maar toen na de oorlog uit de puinhopen
weer een redelijk Middelburg was herbouwd, staken de ge
spaarde maar verpauperde wijken hiertegen schril af. Pas
toen volgde daarvoor een saneringsplan. In de armste stra
ten van toen prijken hu de namen van welgestelde Middel
burgse lieden en daarbij de namen van de huizen uit hun
glorietijd.
Tot slot belichtte Anneke een bijzonder project waarin ver
leden en heden elkaar moeten gaan ontmoeten: de restaura
tie van het Van der Perrehuis (voorheen de Commande-
rije). Zij toonde beelden van het oude historische pand en
het futuristisch ogende aanbouwdeel, waarin over enkele
jaren de gehele Zeepwse Archiefdienst zal worden gehuis
vest, compleet met een hangende studie-en conferentiezaal
en veel beeldschermen.
Een onderzoek naarj de oude huizen van Sittard werd niet
door een spreker toegelicht maar mag naar mijn mening
toch niet onvermeld blijven, al was het maar om de fraaie
poster van de oude gevelstenen die de Stichting Historie
Sittard de deelnemers aanbood.
Van analoog naar GIS
Dat de digitale technieken van de laatste jaren een steeds
belangrijker rol zijn gaan spelen bij historisch onderzoek
werd ruimschoots onderstreept. Geen wonder, veel van het
thans handmatig verrichte onderzoek vraagt om computer
gestuurde handelingen en koppeling van kaarten aan ge
gevens. Dit opent geheel nieuwe wegen om de kennis van
het verleden te ontsluiten. Mevrouw Bakker maakte dat
duidelijk door haar presentatie van de CD-dom waarmee
ze de hele geschiedenis van het Utrechtse Domplein aan
schouwelijk maakte (zie ook Geodesia februari 1999). Ook
ir J. G. N. M. van der Zande droeg zijn digitale steentje bij
met zijn genealogisch systeem HAZA-GOED, waarmee
koppeling aan het genealogisch programma HAZA-DATA
mogelijk wordt. Hierin is de digitale kadastrale kaart ge
koppeld aan de gevpnden gegevens over alle onroerende be
zittingen in Moergestel. Zelfs een 3D beeld van een terrein
situatie is hierin rpogelijk, wat Van der Zande demon
streerde door een perceel in verschillende stadia te verto
nen, onbebouwd, met huis, met huis en molen, alleen met
molen en dan weef helemaal kaal.
De regiodag in Den Bosch maakte duidelijk dat historici de
stoffige archieven hebben weten te ontsluiten en zichtbaar
te maken met behulp van de meest moderne technieken.
Hierdoor ontstaan veel nieuwe gebruiksmogelijkheden,
hetgeen moet leiden tot meer kennis over onze voorvaderen.
Jawel, het GISt in de wereld van de historici.
GEODESIA
1999-6
