nale verbindingspunten niet meer dan
ongeveer 1 cm van de juiste positie lig
gen. Ingeval van bergachtig terrein
kan het zijn dat deze nauwkeurigheid
niet wordt gehaald. Het is dan moge
lijk om ter ondersteuning een grof
digitaal terrein model in te voeren of
door Match-AT zelf te laten vervaar
digen.
Per locatie van een nominaal verbin
dingspunt worden 5 tot 10 verbin-
dinspunten gegenereerd (fig. 6). Het
resultaat wordt via een blokvereffe-
ning getoetst. Fouten worden automa
tisch geëlimineerd door speciale statis
tische toetsen. Daarna wordt verder
gegaan naar het naastvolgende sub
beeld van hogere resolutie, waarbij de
stap wordt herhaald. Op een gegeven
moment wordt overgegaan van een tot
nu toe gebruikte robuuste maar grove
feature based matching naar de nauw
keurige least squares matching. Het
hier geschetste proces kost ongeveer
1 tot 2 minuten computertijd per foto
in batchverwerking.
De blokvereffeningsmodule van
Match-AT is compleet en bevat naast
de mogelijkheid van automatische eli
minatie van fouten de mogelijkheid
om systematische fouten statistisch
verantwoord te elimineren en de mo
gelijkheid om gebruik te maken van
kinematische DGPS-metingen, uitge
voerd ten tijde van de opnamevlucht.
Dit laatste levert een aanzienlijke re
ductie op van het aantal benodigde
terrestrische paspunten.
Bij de tot nu toe uitgevoerde triangu
laties met Match-AT wordt een nauw
keurigheid gehaald van 4 tot 5 micro
meter in x en y voor de automatisch
gegenereerde punten (zonder zelfcali-
bratie). Dit resultaat is kwalitatief zon
der meer vergelijkbaar met de klassie
ke triangulaties. Het betreft hier zowel
typisch Nederlandse situaties als enke
le testen uitgevoerd op woestijndorp
jes in Saudi Arabië. In het laatste geval
gaf Match-AT direct een perfect resul
taat; geen enkele handmatige bijme
ting bleek noodzakelijk. Gewoonlijk
moet echter ongeveer 10% van de
punten handmatig worden gemeten.
Als extra controle op de resultaten van
Match-AT hebben we een aantal drie
dimensionale karteringen, uitgevoerd
op basis van klassiek^ aerotriangulatie en blokvereffening
en gekarteerd op analytische plotters, gesuperponeerd op
de Match-AT-modellen. De modellen bleken perfect paral-
laxvrij en de kartering bleek daarbij zeer goed te passen op
de Match-AT-modellpn.
Omdat dit de eerste programmaversie van Match-AT is,
zijn er nog wel een aantal punten voor verbetering vatbaar.
De belangrijkste is wel dat het op dit moment zeer lastig is
om het resultaat van Match-AT goed te analyseren en uit te
zoeken waar handrriatig punten moeten worden toege
voegd.
Triangulatie overbodig?
Zoals reeds opgemerkt is het resultaat van de triangulatie
en blokvereffening djit de stand en positie van de foto's be
kend zijn in het terrejinstelsel. Een meer efficiënte methode
dan de triangulatie ahtomatisch uit te voeren, is het direct
meten van de stand en de positie van de foto tijdens de
cameravlucht. Dit kan met kinematische DGPS-technie-
ken in combinatie met een traagheidsnavigatiesysteem. De
op dit moment beschikbare systemen leveren reeds een ver
rassend goede kwalitjeit. Of de kwaliteit voldoende is voor
hoogwaardige fotogrammetrische karteringen, is op dit
moment nog in onderzoek. Een probleem is nog wel dat
zo'n systeem geen goede kwaliteitsbeschrijving geeft van
het resultaat. Er is sprake van een losse-poten-constructie
met weinig controle [en statistische toetsen. Ook de investe
ring is nu nog erg hpog.
Toekomstverwachting
Automatische triangulatie en blokvereffening zijn op dit
moment bij KLM Aerocarto operationeel. Op korte ter
mijn zullen samen met een partner testen worden uitge
voerd met absolute positie- en standbepaling van de foto's
tijdens de vlucht rqet GPS en traagheidsnavigatietechnie-
ken. De ontwikkejingen van digitale camera's worden
Fig. 7.
Gesimuleerde hoge
resolutie satelliet
foto (pixelgrootte
80 cm), verkregen
door resampling
van een luchtfoto.
313
1999-7/8
