Na uitgebreid testen van verschillende
systemen werd gekozen voor een In
tergraph systeem onder Windows NT,
onder andere omdat de netwerksnel
heid bij NT tien maal hoger is dan bij
Unix. Belangrijke kenmerken van het
systeem zijn de grote 27" monitor en
de zeer veel schijfruimte besparende
on-the-fly JPEG beeldcompressie/de-
compressie en on-the-fly generatie van
epipolar beelden. De laatste zijn nodig
om goed stereo te kunnen zien en
dienen ook als input voor sommige
beeldcorrelatie-programma's. Sommi
ge leveranciers bagatelliseren het be
lang van dit soort voorzieningen en
wijzen op de snel goedkoper wordende
schijfruimte (dat doen ze overigens al
5 jaar). Dat mag zo zijn, maar nog
steeds is digitale fotogrammetrie, ont
daan van de hoogtechnische franje,
eerst en vooral een gevecht met een
enorme hoeveelheid data. Indien zon
der zichtbaar en meetbaar kwaliteits
verlies beelden kunnen worden ge
comprimeerd, biedt dit dus wel dege
lijk grote voordelen. In de praktijk
blijkt dat zwart-wit beelden in het al
gemeen met een factor 4 kunnen wor
den verkleind en kleurenbeelden met
een factor 10. Bij een groter project
van 1500 kleurenfoto's waar bijvoor
beeld orthofoto's van gemaakt moeten
worden betekent dit wel dat bij niet
toepassen van bovengenoemde tech
nieken geen 200 Gbyte, maar 2000
Gbyte aan data verwerkt moet wor
den. En dat is voelbaar in iedere fase
van het proces: bij het inlezen van
CD's of tapes, bij de opslag op de har
de schijf, bij de verwerking door de di
verse programma's, bij de verzending
via het netwerk en bij het branden van
CD's. Uiteindelijk is het ook voelbaar
in de portemonnee.
Ervaringen van KLM
Aerocarto met digitale
fotogrammetrie
Met behulp van digitale fotogramme
trie is een heel scala aan produkten te
realiseren [4]Het betreft hier 3D-kar-
tering in de ruimste zin (topografische
kartering, industriële complexen, ge
bouwen, kleinere voorwerpen), ont-
hoeking, orthofoto, true-orthofoto
[2], digitaal terreinmodel, volume
berekeningen, foto's gedrapeerd over
digitale terreinmodellen etcetera.
Een voordeel van een digitaal fotogrammetrisch werk
station is de perfecte superimpositie van het te muteren
bestand op het stereomodcl. Helaas geldt dit alleen indien
de bestanden 3D zijn. Dit is zelden het geval.
Digitale onthoekingen
Digitale onthoekingen behoren tot de meest gevraagde
produkten op dit moment. Een onthoeking wordt ver
kregen door de foto te corrigeren voor de scheefstand van
309
In het algemeen zal de fotogrammeter ervoor kiezen om de
kartering uit te voeren in "roam mode". Hierbij blijft de
cursor (meetmerk) iij het midden van het beeldscherm en
het stereomodel schuift eronder door. De beeldopbouw op
het ImageStation geschiedt vrijwel vertragingsloos, on
danks het feit dat ontthe-fly relatief gecompliceerde bewer
kingen moeten worden uitgevoerd als beelddecompressie
en epipolar transfornjiatie. Helaas zijn in roam mode slechts
een beperkt aantal fitneties beschikbaar. En het in en uit
"roam" gaan kost wel relatief veel tijd.
Voordeel is er indien de kartering voornamelijk bestaat uit
hoogtelijnen, deze kunnen dan automatisch gegenereerd
worden. Ook indien) er per model slechts een geringe hoe
veelheid topografie hoef t te worden ingewonnen, zoals bij
voorbeeld bij mutatiekarteringen, verdient kartering op het
digitale werkstation] de voorkeur. Het voordeel van het
direct kunnen downloaden van een stereomodel in plaats
van handmatig foto's in de analytische plotter te moeten
leggen, weegt dan cjp tegen de in het algemeen iets lang
zamere kartering.
Fig. 2.
Digitale onthoe
king gecombineerd
met vectorkaart
een krachtige
combinatie.
Fotogrammetrische kartering
Vergeleken met analytische plotters biedt het op dit mo
ment in het algemeen geen voordeel om op een digitaal
fotogrammetrisch werkstation te karteren. Kartering op
een werkstation wordt pas interessant indien er krachtige
(semi-)automatische Routines op de markt komen, die de
operator bij de kartering effectief ondersteunen. Hier moet
waarschijnlijk nog lang op gewacht worden.
1999-7/8
