Fig. 3.
Digitale orthofoto
gecombineerd met
vectorkaart.
de camera tijdens de opname en vervolgens op schaal te
brengen. Er wordt geen correctie uitgevoerd voor om-
vallingsfouten ten gevolge van hoogteverschillen. Van en
voor tientallen gemeenten in Nederland heeft KLM Aero-
carto reeds onthoekingen vervaardigd. Ook zijn onthoe-
kingen vervaardigd van de grote rivieren ten tijde van ex
treem hoge waterstanden. De onthoekingen worden vrij
wel altijd verkregen door inpassing van de foto op een
GBKN of LKI-bestand. Na de onthoeking wordt meestal
een extractie gemaakt zodat de foto een vierkant van 500 of
1000 meter beslaat. Het resultaat is een digitale foto op
schaal en in het RD-stelsel. De pixelgrootte bedraagt
meestal 10-15 cm in het terrein. Met diverse software
pakketten kunnen de onthoekingen door de gebruiker in
combinatie met vectorbestanden worden bekeken (digitale
fotokaarten, zie fig. 2).
Als het terrein grotere hoogteverschillen kent, is het niet
mogelijk om via de eenvoudige onthoekprocedure een foto
op schaal te krijgen. Tengevolge van de hoogteverschillen,
ontstaan lokale schaalverschillen in de foto. Indien men de
beschikking heeft over een digitaal terreinmodel, kan voor
deze schaalverschillen gecorrigeerd worden. Het resultaat
is een orthofoto (fig. 3). Bij orthofoto's moet een keuze
gemaakt worden tussen correcte weergave van de ligging
van de top of van de voet van een object. Normaliter wordt
alleen gecorrigeerd voor hoogteverschillen op maaiveld
niveau. Voor de hoogte van objecten boven het maaiveld
wordt dan niet gecorrigeerd. Dat betekent dat bijvoorbeeld
gebouwen nog steeds met omvalling zullen worden weer
gegeven. Correcte weergave van de ligging van de daken
van gebouwen zou leiden tot zwarte gaten in de foto, om
dat het gedeelte achter het gebouw niet zichtbaar is. Bij zo
genaamde true-orthos worden deze gaten opgevuld door
dat ieder object van alle kanten is opgenomen. De extreem
grote overlap die hiervoor nodig is maakt dit produkt ech
ter erg kostbaar en daarom nauwelijks gevraagd.
Gegeven de gescande foto's, de gegevens van de triangulatie
en blokvereffening en het digitale terreinmodel, is het ma
ken van de orthofoto's slechts een eenvoudige bewerking
die in batch kan worden uitgevoerd. Het resultaat kan voor
beter inzicht eventueel gedrapeerd worden over het terrein
model (fig. 4).
Fig 4.
Voorbeeld van een
digitale orthofoto
het bijbehorende
digitale terrein
model.
KLM Aerocarto heeft inmiddels ver
schillende orthofotoprojecten uitge
voerd, onder andere in Suriname,
Ghana en El Salvador, en ook in
Nederland.
KLM Aerocarto heeft inmiddels erva
ring opgedaan met automatische ver
vaardiging van hoogtemodellen in di
verse projecten en zeer verschillende
terreinomstandigheden. Een belang
rijk project dat is uitgevoerd betreft
het maken van orthofoto's van de pro
vincie Sonsonate in El Salvador. Dit is
tegelijk ook het eerste project dat met
het ImageStation is uitgevoerd. De
terreinsgesteldheid in Sonsonate is ta
melijk extreem. Niet zozeer vanwege
de hoogte, die oploopt tot zo'n 3000
meter. Wel vanwege de enorme geac
cidenteerdheid en de extreem steile
hellingen. Daar komt nog bij dat van
wege de vruchtbare bodem van vulka
nische oorsprong de steile hellingen
gewoon in gebruik zijn bij boeren. Dit
maakt dat er hoge eisen werden ge
steld aan de kwaliteit van de ortho
foto's, die ten grondslag liggen aan de
kadastrering van het gebied, en dus
ook aan het digitale terreinmodel. Met
ImageStation Match-T waren de ter
reinmodellen relatief gemakkelijk te
vervaardigen, ondanks de extreme om
standigheden. Daarbij viel het op dat
het programma meer moeite heeft met
scherpe dalen die vaak te vroeg werden
overgestoken en waarbij fouten van 20
meter in hoogte ontstonden, dan met
scherpe kammen die meestal vrij goed
werden weergegeven. Voor de vervaar
diging van het terreinmodel zijn daar
om met name alle dalen via breuklij
nen eerst handmatig gekarteerd.
Het resultaat van Match-T kan in de
vorm van een grid in een designfile
310
1999-7/8
GEODESIA
Orthofoto's
Digitale hoogtemodellen
