toepassingsbereik. Als één van de mogelijkheden wordt het
gebruik van landinrichting in de stadsrand genoemd: ge
steld wordt dat landinrichting, binnen een helder planolo
gisch kader, een geschikt instrument kan zijn voor zowel de
fase van planvorming als die van uitvoering in deze zone.
Een ander beoogd resultaat van het project 'herijking land
inrichting' is een ingrijpende vernieuwing van de Land
inrichtingswet. Landinrichting zal veel minder een stan
daardaanpak kennen, maar gaan bestaan uit verschillende
modules die al dan niet kunnen worden ingeschakeld. Ook
de doorlooptijd van de projecten zal aanzienlijk worden
bekort, mede door parallelschakeling van procedures in de
uitvoeringsfase (zie mini-serie Landinrichting in Geodesia,
met name [3]). Eén van de uitvoeringsorganisaties rond
landinrichting, het Kadaster, heeft haar landinrichtings
organisatie onlangs opnieuw opgezet. In de missie van de
Directie Landinrichting is de ontwikkeling van nieuwe
taken, gebruikmakend van de herverkavelingsdeskundig
heid en de beschikbare vastgoedinformatiebestanden, ex
pliciet opgenomen [4].
Bovenstaande verschuivingen bieden aanknopingspunten
voor een andere aanpak van planontwikkeling in de stads
rand, gebruikmakend van elementen van de landinrich-
tingsaanpak. Ideeën voor zo'n andere aanpak in de pro
vincie Drenthe zijn onder meer geopperd in het kader van
een prijsvraag [5]. Verder is in de gemeente Drachten een
landinrichtingsproject in voorbereiding, waar bij wijze van
experiment integratie van landinrichting en realisatie van
een uitbreidingslocatie worden beoogd [6] (zie kader).
Waar liggen kansen voor een andere aanpak van de ontwik
keling in de stadsrand? Waar kan een win-win situatie wor
den gecreëerd? Deze vragen worden hieronder verkend aan
de hand van drie thema's:
verbetering van de voorbereiding;
versterking van de positie van de planontwikkelaar op de
grondmarkt;
organisatorische aspecten.
Voorbereiding
Bij de voorbereiding van ruimtelijke plannen speelt de be
staande eigendoms- en gebruikssituatie nu vaak een zeer
ondergeschikte rol. Het feitelijk gebruik wordt wel meege
nomen in de afweging, maar dan vooral vanuit financieel
oogpunt: het gaat om de inschatting van de potentiële ver-
Plannen voor integratie in Drachten
Onder de titel 'van tegenspel naar samenspel' is in de afge
lopen jaren onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om
landinrichting en stadsuitbreiding te koppelen. Concrete
aanleiding hiervoor was een toekomstige stadsuitbreiding
van Drachten, die deels gesitueerd is binnen een land
inrichtingsproject in voorbereiding. Het onderzoek is uit
gevoerd in opdacht van de gemeente Smallingerland, de
provincie friesland en de Dienst Landelijk Gebied (DLG)
van het ministerie van LNV. Onderzocht is welke steden
bouwkundige concepten mogelijk zijn. Concepten met, en
integratie van stad en land nemen een belangrijke plaats in.
Voor de uitvoering is één van de voorstellen een nauwe
samenwerking tussen gemeente en landinrichtingscommis
sie. De uitgangspunten van de samenwerking moeten wor
den vastgelegd in een convenant, waarin ook de boeren/
grondeigenaren worden betrokken. Eén van de ideeën is
dat de boeren gezamenlijk delen in de meerwaarde van de
grond die ontstaat door verstedelijking. Bij de fasering van
de stadsuitbreiding zal rekening worden gehouden met de
agrarische bedrijven. Omdat de grond van de boeren
onderdeel is van een landinrichtingsgebied, kan voor de
boeren naar andere perspectieven worden gezocht. Spe
cifiek voor het project in Drachten is de lange looptijd. De
realisatie van de nieuwe woonwijk is pas op langere termijn
gepland.
Oprukkende
woonbebouwing.
h'-êVmË
wervingskosten. Bij de locatiekeuze
zou een soort toedelingsonderzoek een
rol kunnen spelen. Een locatie wordt
dan tegen het licht gehouden vanuit
potentiële verplaatsings- of ruilmoge-
lijkheden. Soms kan blijken dat deze
gunstig zijn: bevinden zich in een ge
bied bijvoorbeeld veel veldkavels, dan
zal de ontwikkeling eenvoudiger kun
nen plaatsvinden. Dat pleit voor de
keuze van de betreffende locatie. Ook
kan naar voren komen dat deze on
gunstig zijn: als eigenaren recent veel
investeringen hebben verricht, kan
men bij de uitvoering tegen extra hoge
kosten oplopen. Dat pleit tegen de
keuze voor deze locatie. De toegevoeg
de waarde van dit soort toedelingson
derzoek moet echter niet worden over
schat. Meestal geven andere overwe
gingen, met name ruimtelijke, de
doorslag bij de locatiekeuze. De reali
satie van groene functies biedt de
meeste aanknopingspunten.
Bij de planvorming liggen meer moge
lijkheden. Weliswaar staat de ruimte
lijke invulling op hoofdlijnen in het
algemeen niet ter discussie. Bij de
plandetaillering dient rekening te
worden gehouden met de wensen van
418
I999-10
GEODESIA
