ONS WERKTERREIN
m vrijblijvend oriënterend gesprek.
I
I
I
I
met zijn astronomisch practicum bij
gebrek aan een eclipsbril, maar had er
wel alle plezier in. Hij memoreerde
aan de tijd dat de locatie van het Geo-
desiegebouw onder andere werd geko
zen vanwege het gebrek aan strooi-
licht, iets dat nu toch sterk achterhaald
Prof. Teunissen, voorzitter van de
Nederlandse Commissie voor Geode
sie (NCG), blikte terug op de illustere
voorgangers van de huidige geodeten
en astronomen en "de wetenschappe
lijke vraagstukken van formaat" die zij
wisten te kraken. De namen van diver
se astronomen die zitting hadden in de
NCG "klinken als muziek in oren".
De mathematische statistiek met zijn
overbepaalde stelsels en de daardoor
noodzakelijke vereffeningen vormden
voor geodeten en astronomen een ge
meenschappelijk onderzoeksveld.
De dagvoorzitter, de heer Baan, for
muleerde het eerst nog wat voorzich
tig: wat voor geodeten een signaal is, is
voor astronomen een verstoring. Of,
zoals de heer Schilizzi het later zei:
"The Earth is a wobbly place". Maar
de heer Butcher, directeur van de
stichting ASTRonomisch Onderzoek
Nederland, bracht de noodzaak van
samenwerking iets gewaagder. Hij be
schreef de astronomie als misschien
wel de minst praktische wetenschap
die er bestaat en die zich daarom moet
zien te verkopen. Door synergie met
de geodesie, "relevant to every day li
fe", lijkt de astronomie relevanter! Hij
schetste de verplaatsing van de geode
tische faciliteiten van Kootwijk naar
Westerbork als meer dan een financië
le omstandigheid en een kans tot ver
sterking van de astronomische en geo
detische onderzoeksprogramma's.
Het astronomische onderzoekspro
gramma van de stichting Joint Institu
te for VLBI in Europe (JIVE) werd
door prof. Schilizzi (directeur van
JIVE) verder uit de doeken gedaan.
Eén van de belangrijkste activiteiten
van JIVE is de bouw en bediening van
een grote correlator voor het European
VLBI Network (EVN). Omdat er
geen directe link bestaat tussen de
VLBI-stations, worden de waarnemin
gen op tape opgeslagen en in de corre
lator verwerkt tot gedetailleerde beel
den van kosmische radiobronnen.
Hierbij worden niet alleen data van
Europese, maar ook van Aziatische
telescopen gebruikt. Dat het hier wer
kelijk een supercomputer betreft,
blijkt wel uit de zestien triljoen opera
ties (vermenigvuldigingen/ optellin
gen) per seconde waartoe de correlator
Tijdens een kort bezoekje
m staat is
aan de kelder van het gebouw van
JIVE kon de correlator, die sinds dit
jaar operationeel is, aan het werk wor
den gezien.
De heren Klees, Riedstra, Butcher en Schi
lizzi ondertekenen de samenwerkingsover
eenkomst. (Foto: H. J. Stiepel.)
Prof. Klees, wetenschappelijk direc
teur van DEOS, schetste het belang
van Westerbork als fundamenteel refe
rentiestation met zowel een regionale
als mondiale functie, waarbij een goe
de verankering van regionale in mon
diale netwerken essentieel is. Wester
bork als onderdeel van mondiale net
werken levert een bijdrage aan de be
paling van geometrie zoals de definitie
en realisatie van het International Ter
restrial Reference System (ITRS),
aarddeformatie, aardrotatieparame
ters, aardzwaartekrachtsveld en geoï-
de. Westerbork beschikt hierbij over
een nauwkeurige atoomklok, een plat
form voor Satellite Laser Ranging
(SLR), geodetische Very Long Base
line Interferometry (VLBI), een zwaar-
tekrachtplatform (bunker), GPS-in-
frastructuur alsmede diverse randap
paratuur (meteo, glasvezelnetwerk,
e.d.). Het doel voor de toekomst zal
zijn de met verschillende meettechnie
ken gemeten referentiepunten te kop
pelen met een streefprecisie van een
millimeter. De belangrijkste beperkin
gen zullen gelegen zijn in de lokale ge
odetische meettechnieken en de in
vloed van de (neutrale) atmosfeer op
de bepaling van de hoogtecomponent
met de ruimtemeettechnieken.
jEen belangrijke rol voor Westerbork
zal gelegen zijn in de herdefinitie van
(de nationale geometrische infrastruc
tuur (RD/NAP) en de verankering
]van een absolute referentie voor on
derzoek naar bodembeweging en zee-
(Spiegelrijzing. De heer Riedstra, voor-
Imalig hoofdingenieur-directeur van de
Meetkundige Dienst, schetste het be
lang van Westerbork voor de Rijks
waterstaat. Twee Ondergrondse Mer
ken (OM) van het NAP zijn gelegen
in Westerbork en opgenomen in de 5e
Nauwkeurigheidswaterpassing. Vlak
naast één van de OM ligt het nieuwe
Zwaartekrachtplatform waar geregeld
absolute zwaartekrachtmetingen zul-
len worden uitgevoerd. Absolute
zwaartekrachtmeting is de enige tech-
jiiek waarmee bodembeweging in ab-
Geo Meetdienst, bureau voor landmeetkunde, begeeft zich al sinds 1966
op de meest uiteenlopende werkterreinen. Met ruim 80 gespecialiseerde
medewerkers bieden we u de landmeetkundige dienstverlening waar u om
vraagt: maatwerk in de letterlijke zin van het woord. Uw werkterrein kent
voor ons weinig geheimen. Uw werkterrein is immers ons werkterrein.
Hoofdkantoor
Bunschoten
Celsiusweg 7
Bunschoten
Postbus 13
3750 GA Spakenburg
Tel. (033) 298 42 84
Fax(033)298 66 85
Bijkantoor Assen
Beilerstraat 27a
9401 PB Assen
Tel. (0592) 31 34 00
Gft-MEETDlEfh!
1999-"
is.
BUREAU VOOR LANDMEETKUNDE
