A
Digitale duurzaamheid?
Koks, banketbakkers, bierbrouwers en dat soort volk is er
aan gewend dat het werk hunner handen niet bewaard blijft.
Lekker is maar één vinger lang. Dan volgt verwerking in het
spijsverteringskanaal. Hoogstens het recept en de boek
houding resteren. En bij bankierende provincies als Zuid-
Holland blijven boekhoudingen zelfs geen vijf jaar (volledig)
bewaard. Bij verhuizing naar een nieuw pand gaven GS een
fles wijn als beloning voor elke volle afvalcontainer.
Hoe anders is dat bij landmeters. Zij vullen (tenslotte)
archieven. Raadplegen daarvan kan eeuwen later nog
plaatsvinden. Dat kan niet alleen: het vindt ook plaats voor
juridische en historische doeleinden. Wordt het werk van
de eerste kadasterlandmeters meer dan anderhalve eeuw
later niet massaal uitgegeven in kadastrale atlassen?
Digitaal werken betekent het in veelvoud produceren van
potentiële archivalia. Naast moeder- en schaduwbestanden
zijn er prints en plots te over. Voor de digitaal opgeslagen
data zijn, mede dankzij bijvoorbeeld de Ravi, formaten - of
moet ik zeggen formats? beschikbaar, die als standaard
fungeren, ook door de jaren heen. Zelfs bij wijziging van de
standaard is er immers maar één migratietraject. De fysieke
opslag is een heikeler punt. Er liggen her en der nog
papieren dus duurzame ponsbanden en ponskaarten in or
delijke dozen, maar wie kan ze nog automatisch lezen? Die
vraag is nog stelliger bij vergankelijker magnetische media
op achterhaalde disketteformaten. Naast oude hardware
zou daarvoor ook 'afgeschreven' software nodig zijn. Ar
chieven behoeven echter niet te verworden tot volledige
'automatiseringsmusea' gezien het beding 'read only'.
Maar moet alles wel overal worden bewaard? De hoofdaf
deling Facilitair Advies en Coördinatie van het ministerie
van V&W schreef een 'Advies inzake de identificatie van
archiefbescheiden in een digitale context'. Een interessant
advies, ook voor anderen en zeker waar het over GIS gaat.
"Veel van de gegevens die in een GIS worden opgeslagen, wor
den als kant en klare bestanden aangekocht. Het herkomst-
beginsel bepaalt in dit geval dus dat hier geen sprake is van
archiefbescheiden. Het GIS bevat daarnaast allerlei ge
gevensbestanden die zijn vastgelegd als onderdeel van of ten
behoeve van het opstellen van plannen en rapporten (die in
andere vormen, als zijnde het eindproduct waar het om draait
wel als archiefstuk worden bewaard). De afweging die in dit
geval wederom gemaakt dient te worden, is of de brongegevens
wel of niet nodig zouden kunnen zijn voor reconstructie-doel
einden". Wetenschappelijk onderzoek of een afdelingsover-
stijgend bedrijfsbelang kunnen dan hoogstens nog een
reden zijn om bestanden als archivalia te beschouwen. "Zo
niet, dan komt geen van de binnen GIS vastgelegde gegevens
verzamelingen in aanmerking om als archiefstuk te worden
geïdentificeerd".
Moet er ook een fles wijn als beloning worden gegeven voor
het deleten van een overbodig GIS-bestand? Dat laat on
verlet dat er voor de wel te archiveren bronverzamelingen
nog veel werk moet worden verzet. Natuurlijk geldt dat
niet alleen voor geografische bestanden. En men is reeds
lang bezig. Schreef Peter Burrough al niet in 1980 over
'Het opbergen van digitale kartografische gegevens' in het
Kartografisch Tijdschrift? Maar nu is er een projectbureau
Digitale Duurzaamheid. Naar verluidt omdat het Rijks
archief een groot deel van de 'machine-leesbare gegevens'
(een archiefterm) van de Deltadienst van de Rijkswaterstaat
na opheffing van die projectorganisatie niet kon lezen.
Adri den Boer, redacteur
462
1999-11 GEODESIA
Redactie-adres
Postbus 10390 - 7301 gj Apeldoorn
telefoon (055) 576 14 40
(ma., wo. en do. 9-12 uur)
fax (055) 576 14 41
e-mail: redactie@geodesia.nl
Redactie Geodesia
dr. ir. H. Quee, hoofdredacteur, Utrecht
G. M. van Osch, plv. hoofdredacteur, Apeldoorn
A. M. den Boer, Nieuwerkerk a.d. IJssel
ing. I. van Hunen, Rosmalen
W. Kamphorst, Apeldoorn
ir. F. Kenselaar, Delft
ing. A. J. van der Meer, Diemen
ing. K. A. M. Roebert, Utrecht
M. J. Scheele, Middelburg
Abonnementen/inlichtingen
C. Scherpenzeel-v.d. Lei
Postbus 10390 - 7301 gj Apeldoorn
tel. (055) 576 14 40 (ma., wo. en do. 9-12 uur)
fax (055) 576 14 41
e-mail: redactie@geodesia.nl
(adreswijzigingen s.v.p. schriftelijk)
1999. Het overnemen evenals het vermenigvtddigen
uit dit tijdschrift is slechts toegestaan na schriftelijke
toestemming van redactie en auteur.
Inzenden kopij
Indienen en publiceren van artikelen in overleg
met de redactie. Berichten en mededelingen dienen
uiterlijk voor het eind van de maand in het bezit
van de hoofdredacteur te zijn, om nog in het
nummer van de volgende maand te kunnen
worden opgenomen.
Abonnementsprijzen per jaar
Voor leden van de aangesloten verenigingen gratis;
persoonlijke abonnees binnenland 74,-; bedrijfs-
abonnees binnenland 123,-; persoonlijke
abonnees Europa 113,-; bedrijfsabonnees Europa
159,-; persoonlijke abonnees luchtpost 158,-;
bedrijfsabonnees luchtpost 200,-.
Losse nummers 20,-, inclusief verzendkosten, te
bestellen bij mevr. C. Scherpenzeel-v.d. Lei.
Opzegging vóór 1 december van het voorgaande
jaar.
Deelnemende verenigingen
Bond voor Kadasterpersoneel (bvk)
Vereniging van Landmeetkundigen (ra)
Nederlandse Vereniging voor Geodesie (nvg)
Vereniging Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat
(vmdr)
Advertentie-exploitatie
Westerum Publiciteit BV
Wintereik 38 - 5682 hm Best
telefoon (0499) 39 86 89 - fax 37 44 97
(mobiel 06 - 51 63 2117)
e-mail: westbest@wxs.nl
Advertentietarieven op aanvraag. De plaatsing
van een advertentie in een bepaald nummer kan
alleen worden gegarandeerd, indien de reservering
daarvoor uiterlijk de 25e van de voorafgaande
maand in ons bezit is.
Secretaris Stichting Geodesia
ing. D. van Dijk
Hertespoor 27 - 3772 se Barneveld
tel. (0342) 49 53 56/fax (0342) 42 04 01
privé (0342) 49 17 76
e-mail: d.van.dijk@geodesia.nl
Penningmeester Stichting Geodesia
P. W. Westdorp
Postbus 414 - 5680 ak Best
tel. (040) 265 76 57/fax (040) 243 75 38
privé (0499) 31 03 90
Giro 223150; abn4mro 545716195,
beide t.n.v. Stichting Geodesia.
Geodesia is een uitgave van de Stichting Geodesia.
