Alle aandacht
voor de uitleg.
nometrie aan bod. Dan volgt de omgang met een heuse
Wild-theodoliet en -waterpasinstrument, de meetband,
het prisma en rekenmachientjes. Nee, over de tachymeter
wordt niet gerept, want je moet leren begrijpen wat je aan
het doen bent en zomaar op een knopje drukken maakt
niets duidelijk. Er wordt geleerd hoe nauwkeurige hoek-
waarden door een theodoliet kunnen worden gemeten en
dat een net van driehoekspunten stabiliteit verleent aan een
kaart. Dat meten met de instrumenten is nog weieens een
probleem als de eerste gemeten richting in het vierde kwa
drant ligt en de tweede richting in het eerste kwadrant, te
meer daar de leraar lekker niet vertelt dat je de rand op nul
kunt zetten bij die eerste richting.
De eerste verrichtingen met het pentagoonprisma zijn ook
wel komisch als je nog niet begrijpt hoe je jezelf kunt in
richten in de lijn. Bij waterpassen met de oude baak waar
de cijfers op zijn kop zijn gezet, is het altijd prijs als er
'tussen gerekend' moet worden. Maar als het eenmaal lukt,
is er vreugde over het begrip van de toepassing van de droge
wiskundeformules, waarmee je al gauw in staat bent de
hoogte van een boom of huis te berekenen of de opper
vlakte van een perceel.
Maar het gaat nog verder. Ook op de vrije school wordt er
van uitgegaan dat de aarde niet vlak is, maar een bolvorm
heeft, en dat dus de vlakke meetkunde daarop tekortschiet.
Er wordt geleerd hoe je de problemen moet oplossen om
afstanden en vlakken op die bol te berekenen dan wel te
projecteren op een plat vlak. Een jaar later leren ze ook dat
het voor zeevarenden wenselijk is dat
de hoekwaarden die van de zeekaarten
worden afgelezen, correct zijn, en wat
er komt kijken bij de astronomische
navigatie. Jawel, het worden al gauw
bijna echte landmeters en men popelt
om op kamp te gaan om al die kennis
in praktijk te gaan brengen.
De tiende klas van de Rudolf Steiner-
school in Leiden kiest daarvoor al
enkele jaren een bijzondere plek: het
eiland Terschelling. Er wordt natuur
lijk maar een klein stukje van dat
eiland opgemeten, maar het leven op
zo'n eiland is toch een aparte beleve
nis. En voor de leraren en begeleiders
heeft het ook voordelen: ze lopen niet
zomaar naar huis.
En nu even Je kunt wel naar huis gestuurd worden,
uitwerken, legt leraar Jep van Hartingsveldt de
ouders uit. We zijn wel een vrije
school, met een vrije pedagogie, maar
iedereen moet zijn eigen grenzen ken
nen en in die leeftijdsgroep wil men
weieens graag verkennen wat er voor
bij die grenzen ligt of wat precies de
grens van de leraar is. Daarom worden
er ook afspraken gemaakt, niet te
streng, maar toch: het moet leuk blij
ven voor iedereen. Lukt dat niet, dan
volgt correctie of in het uiterste geval
terugzending naar huis. "Ik hoop dat u
het daarmee eens bent", vroeg Jep de
ouders op een ouderavond. Het bleef
nogal stil, want ja, sommige ouders
waren van plan nou zelf ook even op
vakantie te gaan. Jep legt het stilzwij
gen uit als instemming en demon
streert vervolgens de eenvoudige toe
passing van moeilijke formules waar
mee des ouders kinderen straks gaan
Jep legt de werken. Ook hier wordt gekozen voor
sinusregel uit. de praktijkervaring en de ouders wor-
350
GEODESIA
