?V
A - - -
(AGRS.NL). Het AGRS.NL bestaat uit vijf referentiesta
tions die permanent GPS- signalen registreren (fig. 6). De
GPS-data worden via internet beschikbaar gesteld en stel
len een GPS-gebruiker in staat op vrijwel iedere locatie in
Nederland posities in ETRS89 te bepalen.
European Vertical Reference System
(EVRS)
Ook voor de hoogte speelt EUREF een prominente rol in
Europa. Dit jaar wordt de definitie van een Europees hoog
tesysteem, het EVRS, afgerond. Kenmerkend voor het
EVRS is dat het datum van NAP (Amsterdam) is overge
nomen en dat gebruik wordt gemaakt van geopotendaal-
verschillen en normaalhoogten. De eerste realisaties zijn al
gereed. Dit jaar is de UELN-95/98 (United European
Levelling Network) afgerond, de eerste fase van de Euro
pese hervereffening van nationale primaire waterpassingen.
Hierdoor zijn ook de diverse hoogtesystemen die in Europa
bestaan aan elkaar te koppelen. Bovendien is in 1997 met
de EUVN-campagne met GPS de hoogte van meer dan
honderd punten, voornamelijk knooppunten in het UELN-
waterpasnetwerk en peilmeetstations, bepaald (fig. 7). De
combinatie van GPS en waterpassing, in combinatie met
zwaartekrachtgegevens, levert belangrijke informatie op
voor een Europese geoïde. Inmiddels wordt ook al aan de
opvolger van UELN-95/98 gewerkt, het European Vertical
System. Daarbij wordt gebruikgemaakt van een kinema-
tische vereffening van de waterpassingen. Nederland en
Denemarken vormen daarin een tweetal belangrijke test
gebieden.
World Geodetic System 1984 (WGS84)
Het WGS84 is vooral bekend van GPS. WGS84 is het
referentiesysteem dat gebruikt wordt voor de door de GPS-
satellieten uitgezonden baanelementen. Toch hebben we
daar niet zoveel aan: de nauwkeurigheid van autonome
GPS-plaatsbepaling is namelijk niet erg hoog. Weliswaar is
met relatieve GPS-puntsbepaling een veel hogere nauwkeu
righeid haalbaar, maar dat levert coördinaten op in het
referentiesysteem van het GPS-basisstation. Dit is meestal
geen WGS84, maar ITRS, ETRS89 of een transformatie
van een nationaal systeem.
WGS84 wordt onderhouden door het National Imagery
and Mapping Agency (NIMA) in de USA (voorheen
DMA). WGS84 is in 1996 herzien door de coördinaten
van de twaalf NIMA- en Air Force-tracking stations op
nieuw te bepalen. De tracking stations zijn in een tien
daagse campagne op achttien IGS-stations aangesloten.
WGS84 is daarmee gebaseerd op ITRF94. Het herziende
stelsel heet officieel WGS84 (G893). Derhalve is WGS84
consistent met ITRS94 en kan worden beschouwd als een
realisatie van ITRS94.
Gevolgen voor RD en NAP
Voor de definitie van het Nederlandse referentiesysteem
werd destijds gebruikgemaakt van astronomische metingen
V^Spssg
1 ™A S
M L
\b4
v "vv.
Fig. 6.
Veranderingen in
breedte (blauw),
lengte rood) en
hoogte (paars) van
de AGRS.NL-
stations ten opzich
te van Kootwijk
vanaf januari
1997 tot en met
december 1999,
zoals bereketid uit
de dagelijkse
AGRS.NL-
oplossingen
<http://www.geo.
tudelft. til/mgp/
agrs/timeseries>.
op dertien punten, waarmee indirect
de geografische lengte en breedte van
het datumpunt Amersfoort en het azi
mut Amerfoort-Utrecht zijn vastge
steld, en van een basismeting waaruit
de lengte van de zijde Ubagsberg-
Klifsberg is vastgesteld [3]. Met de
keuze voor een ellipsoïde (Bessel,
1841), de dubbelprojectie van Schrei-
ber en RD-coördinaten voor Amers
foort ligt het RD vast. Daarbij is er in
de vorige eeuw gekozen voor een ellip
soïde die zo goed mogelijk aansluit bij
Nederland.
De internationale ontwikkelingen zijn
niet zonder gevolgen voor RD en
NAP. Sinds de introductie van GPS-
en de NEREF-campagnes in Neder
land is bekend dat de Bessel-ellipsoïde
enigszins scheef staat en dat er kleine
vervormingen in het RD-net zitten [2]
[6] [7].
De definitie van het Nederlandse da
tum RD-1918 hoeft niet per se te wor
den aangepast bij een nieuwe realisatie
van het RD. Hetzelfde recept kan
worden toegepast indien de oorspron
kelijke punten, waarop het datum is
gedefinieerd, ook in het nieuwe net
werk voorkomen. Anderzijds is het
Nederlandse datum erg eenzijdig ge
definieerd en is er nauwelijks rekening
gehouden met de Nederlandse hoog-
teproblematiek, en de ontwikkelingen
met betrekking tot internationale refe
rentiesystemen. Dit is een reden om
de definitie van het Nederlandse da
tum aan te scherpen, waarbij beter
rekening wordt gehouden met de
hoogte en gebruikgemaakt kan wor
den van nieuwe waarnemingstechnie-
378
2000-9
GEODESIA
AGRS.NL Daily Position Differences (in cm)
TERSCHELLING
UESTERBORK
I
FIXED STATION
