De visie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM)
Praktische benadering verdient aanbeveling
De NAM beheert ruim 800 miljoen coördinaten en
350 miljoen hoogten van concessiegrenzen, seismiek,
boringen, productielocaties, zakelijke rechtsgrenzen,
kabels, leidingen, operationele belemmeringen, bo
demdaling en topografie. Controle over inwinning en
referentiesystemen van al deze gegevens varieert van
totaal (voor de eigen inwinning) tot geen (voor verkrijging uit
buitenlandse bronnen). De eigen inwinning is in nagenoeg al
le gevallen relatief ten opzichte van herkenbare punten in de
oude situatie. Inhomogeniteiten in het bestaande RD/NAP
uiten zich daarom alleen in een slechtere 2e fase aansluiting bij
grondslagverdichting. Dit is een bekend fenomeen en levert
dus weinig problemen op. Door het kleine aantal, goed te on
derscheiden coördinatensystemen in gebruik in Nederland is
het doorgaans mogelijk ook bestanden op onbekende referen
tiesystemen via een intelligente gok op het gemeenschappelijke
RD/NAP-systeem te krijgen.
Voor de distributie en het beheer van coördinaten en hoogten
wordt gebruikgemaakt van een groot aantal kopieën van origi
nele gegevens en derivaten op tapes, disks en papier in diverse
digitale formaten en analoge rapporten op een aantal verschil
lende plaatsen. Gebruikerssoftware neemt doorgaans voet
stoots aan dat de aangeboden coördinaten ten opzichte van
één en hetzelfde referentiestelsel zijn bepaald. Zo'n
veertig computerapplicaties, waarvan de ontwikkeling
maar in beperkte mate door NAM te beïnvloeden is,
hebben de mogelijkheid coördinaten van een aantal
bekende stelsels om te zetten in andere.
De voorgestelde RD-oplossing, waarin voor dagelijkse
toepassingen het bestaande RD-stelsel de facto wordt gehand
haafd en voor wetenschappelijke toepassingen een conversie
mogelijkheid naar ETRS89 wordt geboden, wordt door de
NAM volledig ondersteund. De verantwoordelijkheid voor en
kosten van conversie worden neergelegd bij partijen, die terza
ke deskundig mogen worden verondersteld en de voordelen
van conversie ook zelf genieten.
De voorgenomen herziening van alle NAP-hoogten is wat
meer problematisch. De noodzaak om voor significante, loka
le, fysieke bewegingen te corrigeren, wordt niet betwist. Hier
voor bepleiten wij de toevoeging van een dalingssnelheid in
millimeters per jaar. Voor andere, meer regionale effecten ver
dient een praktische benadering analoog aan die van RD stel
selherziening aanbeveling: hou het NAP waar het is voor dage
lijkse toepassingen en biedt een conversiemogelijkheid aan
voor wetenschappelijke doeleinden.
Adriaan Houtenbos
De visie van gemeentewerken Rotterdam
Herziening wordt toegejuicht
De gemeente Rotterdam is zowel gebruiker
als beheerder van GPS- en klein- en groot
schalige kartografische bestanden. Sinds
1997 wordt gebruikgemaakt van GPS. Na
enkele maanden Warn men tot de ontdek
king dat er in bepaalde gebieden 'fouten' zit
ten in de bestaande RD-coördinaten. In Hoek van Holland
liepen de verschillen op tot 14 cm. Na overleg met het Kadas
ter bleek dit probleem bekend te zijn, maar een oplossing zou
naar verwachting nog enige tijd op zich laten wachten. Rotter
dam besloot daarom twee jaar geleden om een transformatieset
in te voeren. In een groot gebied (50 bij 25 km) in en rond
Rotterdam zijn in totaal ongeveer twintig kernnetpunten ge
meten met GPS. Uit deze metingen is een transformatieset be
paald, die vanaf dat moment bij GPS-metingen wordt ge
bruikt voor het berekenen van RD-coördinaten. Het voordeel
van een transformatieset is, behalve een vermindering van
meet- en rekentijd, dat alle (toekomstige) metingen in een be
paald gebied op één en dezelfde manier worden omgerekend
naar RD. Aangezien aan het eindproduct niets is veranderd,
hebben de gebruikers niets van deze aanpassing gemerkt.
De RD kiest nu voor een zelfde aanpak. Het is een goede ont
wikkeling dat er nu een landelijke transformatieset komt. Rot
terdam heeft als voorloper wel last van een 'remmende voor
sprong' omdat nu mogelijk opnieuw moet worden overgestapt
op een (andere) transformatieset. We hebben hier nog geen
resultaten gezien van het nieuwe stelsel, dus
eerst zal moeten worden onderzocht hoe
groot de verschillen met de huidige Rotter
damse transformatieset zijn. Het is overigens
de vraag hoe lang dit vernieuwde stelsel mee
gaat. Hoe lang zal het duren voordat GPS zo
is ingeburgerd, dat er alsnog wordt besloten om af te stappen
van de RD? Misschien sneller dan men nu denkt. Als het zover
komt, zullen we graag meepraten over de effecten die een over
stap naar een geheel nieuw stelsel met zich meebrengt. Met elk
jaar veertig vaste afnemers van de topografie en een gemeente
lijk ingenieursbureau dat 32.000 ontwerpen heeft gemaakt,
gerelateerd aan deze topografie, zijn we zeker in staat om de
gevolgen in te schatten.
De herziening van de NAP-hoogten wordt door Rotterdam
toegejuicht, mits er aan een aantal voorwaarden wordt vol
daan. Zo moeten alle gebruikers tijdig op de hoogte worden
gesteld, moeten alle instanties bekend zijn met de verande
ringen en deze ook doorvoeren, en moeten alle hoogtemerken
opnieuw worden gerelateerd aan de nieuwe hoogten van de
ondergrondse merken. De consequenties van de herziening
van het NAP zijn overigens minder verstrekkend dan bij de
RD.
Louis Smit
Judith Handgraaf
404
2000-9 GEODESIA
NAM
