Naar een vernieuwde Europese
aansluiting van RD en NAP
Inleiding op het themanummer hernieuwing van
de geometrische infrastructuur van Nederland
GEODESIA
2000-9
prof. dr. ir. P.J. G. Tennissen,
voorzitter van de Nederlandse Commissie voor Geodesie.
De geometrische infrastructuur dient
voor een uniforme en consistente
meetkundige inpassing van alle plaats
bepalingsactiviteiten. De hiervoor be
nodigde voorzieningen hebben be
trekking op de referentiesystemen
voor situatie en hoogte. Voor Neder
land zijn dat het RD en het NAP. In
Europa is inmiddels voor situatie een
nieuw, op GPS- toepassingen toege
sneden, 3D-referentiesysteenr gereali
seerd, het European Terrestrial Refe
rence System (ETRS). Voor hoogte
wordt aan een vergelijkbare vernieu
wing gewerkt, het European Vertical
Reference System (EVRS). Definitie
en eerste realisatie van dit EVRS wor
den nog in de loop van dit jaar ver
wacht. De realisatie en bijhouding van
beide systemen worden uitgevoerd on
der leiding van EUREF, de IAG-com-
missie belast met de Europese geome
trische infrastructuur.
Vanwege de vernieuwing van de Euro
pese grondslag en het toenemend ge
bruik van zeer nauwkeurige satelliet-
plaatsbepalingssystemen, zoals GPS,
GLONASS en in de toekomst GALI
LEO, zijn nu ook de nationale refe
rentiesystemen aan vernieuwing toe.
Bij de realisatie hiervan zal echter met
de soms uiteenlopende belangen van
de verschillende gebruikersgroepen
rekening moeten worden gehouden.
Sommige gebruikersgroepen wensen
maximaal profijt te kunnen trekken
van het nauwkeurige Europese sys
teem en willen daarom ook op natio
naal niveau rechtstreeks in dit systeem
kunnen werken. Er zijn echter ook ge
bruikers die minder belang hechten
aan de hoge nauwkeurigheid en GPS
vooral gebruiken uit logistieke overwegingen. Werken in
het minder nauwkeurige nationale referentiesysteem is
voor hen dus acceptabel. Voorwaarde is dan echter wel dat
zij niet steeds met storende discrepanties in de coördinaten
worden geconfronteerd. Dergelijke discrepanties kunnen
ontstaan doordat de realisatie van het nationale systeem in
de loop der tijd aan vervormingen onderhevig is geweest
(NAP en bodembeweging) of een lagere nauwkeurigheid
heeft dan de in te passen nieuwe metingen (RD en GPS).
Voor weer andere gebruikersgroepen weegt juist het belang
zwaar om blijvend te kunnen werken in het bestaande na
tionale systeem. Hoewel deze gebruikers graag zien dat de
vernieuwing een gestandaardiseerde uitwisseling van karto-
grafische bestanden op Europees niveau mogelijk maakt,
zou de vernieuwing tegelijkertijd de noodzaak van conver
sie van deze bestanden dienen te vermijden (bestaande
coördinaten ongewijzigd laten).
In ons land worden de vernieuwingen die betrekking heb
ben op de nationale geometrische infrastructuur in onder
linge coördinatie gerealiseerd door het Kadaster en de
Rijkswaterstaat. De Meetkundige Dienst van de Rijles-
waterstaat is daarbij verantwoordelijk voor het NAP, en de
Rijksdriehoeksmeting van het Kadaster voor het RD. Hoe
de beide diensten de vernieuwing van de geometrische in
frastructuur verwachten te realiseren, wordt voor u in de
hiernavolgende artikelen beschreven. Voor het vernieuwde
RD is door het Kadaster reeds een keuze gemaakt. De nieu
we definitie van het RD en de overwegingen die hieraan
ten grondslag hebben gelegen, worden in het artikel van dr.
Salzmann e.a. beschreven. Voor het vernieuwde NAP is
nog geen definitieve keuze gemaakt. Deze keuze is onder
andere afhankelijk van het nog te bepalen Europese hoog
tesysteem, waarbij naast hoogten wellicht ook hoogteveran
deringen zullen worden meegenomen. Zoals in het artikel
van ir. Molendijk e.a. wordt beschreven, doet deze proble
matiek van vervormingen ten gevolge van bodemdaling
respectievelijk -stijging zich ook voor in Nederland. De
twee artikelen over het RD en NAP worden voorafgegaan
door het artikel van dr. van der Marei. Hierin wordt een
overzicht gegeven van de belangrijkste ontwikkelingen op
het gebied van internationale referentiesystemen, waaron
der die van het ETRS en het EVRS.
371
