Meervoudig ruimtegebruik
Het geodetisch werkveld ontstijgt het platte vlak
Recent kwam Minister Pronk met het
nieuws dat er in Nederland behoefte is
aan ruimte met een totale oppervlakte
die vergelijkbaar is met de grootte van
heel Zuid-Holland. Vooral de functies
wonen, werken en infrastructuur leg
gen een claim op de nog 'beschikbare'
ruimte. Dan wordt al snel geroepen
om meervoudig ruimtegebruik en on
dergronds bouwen. Deze worden de
laatste jaren immers beschouwd als het
tovermiddel om de ruimtelijke proble
men deels op te lossen. Met name bij
de aanleg van nieuwe of vernieuwing
van bestaande infrastructuur wordt
getracht dit ondergronds te realiseren.
Dubbel grondgebruik kent weliswaar
vaak hogere kosten, maar kan ook
meer opleveren: stijging van de vast-
goedwaarde van de bestaande bebou
wing, reductie van de negatieve aspec
ten van infrastructuur (bijvoorbeeld
geluidshinder, aantasting open ruim
te, barrièrewerking), ruimte voor de
realisatie van nieuwe functies, verho
ging van de ruimtelijke kwaliteit, en
zovoort. Er zijn genoeg plannen en de
plannenmakers gaan vaak zeer en
thousiast van start, maar ondanks alle
positieve effecten blijkt meervoudig
ruimtegebruik in de praktijk finan
cieel niet zo gemakkelijk te realiseren
als gehoopt. In dit artikel zal naar aan
leiding van een in mei 2000 gehou
den expertmeeting van de werkgroep
POLIS nader worden ingegaan op de
juridische en planologische regelingen
die gelden voor meervoudig-ruimte-
gebruik-projecten en de mogelijkhe
den van financiering hiervan. Daar
naast zijn ervaringen verwerkt vanuit
projecten bij DHV en Arcadis/Kafi.
Planologische en
juridische regelingen
De Wet Ruimtelijke Ordening (WRO)
is van toepassing op de grond, en dit
omvat ook de ondergrond. Het opne
men van meervoudig ruimtegebruik is
mogelijk in de daarvoor bestemde
plannen (streekplan, bestemmings
plan). Indien de overheid meervoudig
ruimtegebruik wil stimuleren, zal er
ir. C.R.M.
Vencken,
adviseur infra
structuur en
ruimtelijke
planning bij
DHV Milieu en
Infrastructuur,
en ir. J. van de
Beek, hoofd Kaf
Advies
van meervo
echter een denkslag moeten worden gemaakt. De WRO
biedt wel de kaders voor het regelen van de ondergrond,
maar bij het maken van een bestemmingsplan wordt meest
al niet nagedacht over de ondergrondse ruimte. Hierdoor
worden de mogelijkheden van het gebruikmaken van de
ondergrond onbewust beperkt. Er zouden betere richt
lijnen moeten komen voor het bestemmen van de ruimte
waarin aandacht wordt gevraagd voor welke bestemming
wel en welke niet voor de ondergrond geldt. Hiervoor zijn
voor zover ons bekend echter nog geen concrete acties
opgestart. Men bevindt zich nog in het bewustwordings
proces.
Plet eigendom van onroerend goed is in relatie tot meer
voudig ruimtegebruik te regelen. Maar de regelingen die
hiervoor worden gebruikt, zijn enigszins gekunsteld (ge-
doogplicht, appartementsrechten, opstal). Het denken in
slechts twee dimensies komt ook tot uitdrukking in het feit
dat driedimensionale onteigening niet mogelijk is. Indien
meervoudig ruimtegebruik vaker zal worden toegepast, ver
dient het aanbeveling om deze regelingen nog eens kritisch
te beschouwen vanuit het oogpunt van meervoudig ruimte
gebruik. Tevens zou moeten worden bekeken of het voor
delen biedt de vastlegging van de onroerend-goedrechten
(dit gebeurt nu in lagen) en het maken van bestemmings
plannen in drie volledige dimensies te beschouwen.
Voorbeeld
ruimtegebruik.
W.&ïh.
Z xi.
Financiering van de meerkosten:
beperkende factor
Om de haalbaarheid en financierbaarheid van inrichtings
projecten te beoordelen moeten kosten en baten (zowel
direct als indirect) in beeld worden gebracht. De belangen,
en voor- en nadelen voor de verschillende partijen moeten
zoveel mogelijk worden gekwantificeerd, liefst niet alleen
op de korte maar ook op de lange termijn. Bij meervoudig
515
GEODESIA
De auteurs schrijven
dit artikel onder per
soonlijke titel.
