A
Deze metingen zijn uitgevoerd en ge
presenteerd door een ingenieursbu
reau. Hierbij worden de coördinaten
van verschillende epochen op elkaar
gelegd. Een probleem met deze me
thode schuilt in de constructie van de
tunnelboormachine: een tunnelboor
machine is opgebouwd uit een snijrad,
daarachter een beschermend schild
voor alle apparatuur die voor het boor-
proces van belang is en de volgtrein
met daarop onder andere de segmen
ten voor de opbouw van de tunnel. De
eerste meting kan pas worden gedaan
nadat deze volgtrein is gepasseerd; dit
komt neer op enkele weken na plaat
sing van de segmenten. In die weken is
het grout (cement) om de tunnelwand
uitgehard en heeft de tunnel zich al ge
zet. Met de methode van het inge
nieursbureau kunnen wel verschillen
in vorm van de tunnel tussen verschil
lende epochen worden bepaald, maar
de vorm zelf kan niet uit de metingen
worden afgeleid.
Een oplossing biedt het in de afstu
deerscriptie beschreven tunnelmodel/
cirkelmodel. Dit model schat uit de
cartesische coördinaten van de punten
(de stickers) op de tunnelwand het
middelpunt van de tunnel, de hel-
lingshoek van de tunnel en de oriënte
ring van het instrument in de tunnel.
Voor de beschrijving van de vorm
wordt een Fourierreeks gebruikt.
Het verdient aanbeveling een proef uit
te voeren met een reflectorloze meting
en met het tunnelmodel om te kijken
of het in de praktijk ook echt werkt.
Uit deze samenvatting en uit het com
plete verslag blijkt dat de vooruitzich
ten gunstig zijn.
Francois Verschueren
(Afstudeerdatum: 26-5-2000)
De Noorderboulevard in het Oude
Noorden in Rotterdam is een gezellige
winkelstraat, met een grote verschei
denheid aan winkels. Veel ruimten
boven de winkels staan echter leeg, iets
wat vooral 's avonds een gevoel van so
ciale onveiligheid teweegbrengt. Om
deze onveiligheid weg te nemen wil de
deelgemeente Noord de leegstand bo
ven de winkels aanpakken. Hierbij
wordt ervan uitgegaan dat het realise
ren van woningen boven de winkels
een goed middel is om het uiteindelij
ke doel, het verhogen van de leefbaar
heid, te verwezenlijken. In dit afstu
deeronderzoek is getracht om, op basis
van theoretische achtergrond en prak
tijkervaringen, een effectieve wijze van
aanpak te vinden voor het realiseren
van woningen boven winkels in de
N oorderboulevard
Bij het realiseren van woningen boven
winkels zijn in principe twee partijen
betrokken: één partij die wil dat er bo
ven de winkel wordt gewoond, en één
partij die over het gebruik van de
ruimte boven de winkel beslist. In het
algemeen is de gemeente de partij die
bewoning boven winkels nastreeft,
maar vaak heeft zij de bovenruimten
niet in eigendom. De gemeente heeft
bij het stimuleren van wonen boven
winkels dan ook bijna altijd te maken
met een eigenaar, met eigen ideeën
over het gebruik van de bovenruimte.
Voor de gemeente als uitvoerende par
tij is het nu van belang om het gedrag
van de eigenaren positief te beïnvloe
den. Er staan een gemeente verschil
lende strategieën ter beschikking om
het gewenste resultaat te realiseren.
Onderscheid kan worden gemaakt in
het stimuleren van eigenaren (door
overtuiging, financiële prikkels en
dwangmiddelen), een actieve aanpak
door de gemeente zelf (het verwerven
van het beschikkingsrecht door de ge
meente middels minnelijke verwer
ving of onteigening), en het inschake
len van een derde partij.
Uit de resultaten van het onderzoek
lijkt minnelijke verwerving de meest
effectieve strategie bij wonen boven
winkels. Uit de praktijk blijkt dat twee
strategieën, minnelijke verwerving en
beïnvloeding van eigenaren door fi
nanciële prikkels, het meest worden ge
bruikt. Waar minnelijke verwerving
wordt ingezet, is een PPS in de vorm
van een aparte rechtspersoon de uit
voerende partij, in plaats van de ge
meente bij de andere strategie. Ook
voor de Noorderboulevard lijkt minne
lijke verwerving een kansrijke strategie.
Michiel van Lonkhuyzen
(Afstudeerdatum: 15-6-2000)
De GOCE-satellitemission meet ge
durende twee keer zes maanden ver
schillende tweede afgeleiden van het
aardse zwaartekrachtsveld. Dat levert
vele miljoenen waarnemingen op,
waaruit de coëfficiënten van het aardse
zwaartekrachtsveld tot maximale graad
300 moeten worden berekend. Hier
door vraagt de oplossing van het gra-
diometrische normaalstelsel veel re
kentijd. Door gebruik van snelle op
lossingsalgoritmen kan de benodigde
rekentijd worden teruggebracht. On
derzoek is gedaan naar twee snelle ite
ratieve oplossingsalgoritmen.
Het gradiometrische normaalstelsel is
bovendien instabiel. Hierdoor kunnen
kleine fouten (ruis) in de waarnemin
gen accumuleren tot grote fouten in de
berekende coëfficiënten. Eén van de
methoden om deze instabiliteit te om
zeilen is het gebruik van Tikhonov-
Phillips regularisatie. Hierbij wordt de
normaalmatrix aangepast, zodat een
stabiele oplossing wordt verkregen.
Echter, de normaalmatrix wordt aan
gepast op basis van een vrij kiesbare re-
gularisatieparameter. Om de optimale
waarde van deze parameter te vinden
moeten in de praktijk voor een reeks
van waarden geregulariseerde oplossin
gen worden berekend. Op basis van el
ke oplossing wordt de gekozen waarde
van regularisatieparameter beoordeeld.
Als de eerste waarde van de regularisa
tieparameter de optimale waarde bena
dert, hoeven dus slechts enkele geregu
lariseerde oplossingen worden bere
kend, met het rekentijdvoordeel van
dien. Daarom is onderzoek gedaan op
welke manier de optimale regularisa
tieparameter zo snel mogelijk kan wor
den gekozen. Hiertoe is gebruikge
maakt van gradiometrische blokdiago-
nale normaalstelsels.
533
GEODESIA
Wonen boven winkels in de
Noorderboulevard
2000-11
Snelle bepaling van de regulari-
satieparameter voor de analyse
van GOCE-waarnemingen
