A
Afzinken met QINSy
SERIE
Serie Technisch Meten (S)
civil engineering, quality control, system description
civiele techniek, kwaliteitsbeheersing, systeembeschrijving
De Tweede Beneluxtunnel die gebouwd is naast de al
bestaande Beneluxtunnel in Rotterdam, bestaat uit zes
elementen die afzonderlijk zijn afgezonken. Het afzin
ken van de elementen vond plaats van november 1999
tot januari 2000. De bouwwerkzaamheden resulteren
onder de Bouwdienst van Rijkswaterstaat. De werk
zaamheden zijn uitbesteed aan een aannemer, in dit
geval de Hollandse Combinatie Benelux (HCB). De
aannemer is in eerste instantie verantwoordelijk voor de
landmeetkundige werkzaamheden die met het afzinken
samengaan. De Bouwdienst heeft de hulp ingeroepen
van de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat (MD)
om (onder andere) een schaduwmeetsysteem te leveren.
Aangezien de MD al de beschikking had over het
QINSy-systeem (Quality Integrated Navigation
System), heeft de MD aan QPS de opdracht gegeven
om QINSy aan te passen om het optimaal inzetbaar
te maken voor het afzinken van de Tweede Benelux
tunnel.
De aanpassingen bestonden uit het
schrijven van software om de automa
tische tachymeters te besturen en het
berekenen van de stand van het tun
nelelement in de ruimte. Een ander
doel van de MD was om te zorgen
voor innovatie op het gebied van tun
nelmetingen (zie artikel op p. 551).
Quality Positioning Systems (QPS),
ontstaan in 1986, ontwikkelt software
voor de hydrografische industrie, en is
wereldwijd actief. Tevens levert QPS
consultancy-diensten op hydrogra
fisch gebied.
Positioneren van tunnel
elementen
De positionering van een tunnelele
ment is een complexe taak. Niet alleen
de positie van het element moet worden berekend, maar
ook de stand van het element in de ruimte (attitude). De
stand wordt uitgedrukt in de oriëntatie en de langs- en
dwarshelling van de assen van het tunnelelement. Hoewel
de elementen er uitzien als rechthoekige dozen van 140 m
bij 40 m, zijn zij niet rechthoekig. Ten eerste ligt de tunnel
in een bocht van de weg en ten tweede loopt de tunnel door
het rivierbed. Hierdoor zijn de elementen in twee richtin
gen gekromd.
De MD heeft gekozen voor het gebruik van zelfvolgende
tachymeters (LeicaTCA 1800). Deze worden door QINSy
aangestuurd om elke tien seconden de richting, afstand en
verticale hoek naar een prisma te meten. De waarnemingen
worden via een seriële interface (RS-232) real time inge
lezen in het QINSy-pakket. In totaal worden drie tachy
meters gebruikt, die naar drie verschillende prisma's op het
tunnelelement meten. Ook waren een reserveprisma en
-tachymeter voorzien. Op twee diagonaal ten opzichte van
elkaar gelegen hoekpunten van het element zijn een meet-
mast en een toegangsschacht geplaatst, en op elk van deze
twee prisma's. De drie gebruikte prisma's vormen zo een
driehoek met twee zijden van ongeveer 115 m en een korte
zijde van zo'n 7 m. Ten behoeve van het bepalen van de
langs- en dwarshelling zijn hellingmeters geplaatst. Omdat
deze op het tunnelelement zijn geplaatst, worden de meet
gegevens met een telemetrielink naar de wal gestuurd. Ook
deze gegevens worden door QINSy ingelezen over een
seriële dataverbinding en gebruikt in de plaatsbepaling van
het tunnelelement.
QIN Sy-software
Het tunnelelement wordt afgezonken, wat inhoudt dat het
element in beweging is. Samen met de standbepaling
maakt dit een hydrografisch project. Aan de andere kant
zijn de gebruikte apparatuur en de nagestreefde meet-
precisie van landmeetkundige aard. Het gebruikte QINSy-
systeem is een modulair softwaresysteem, ontworpen om
real time navigatie uit te voeren. Het bestaat uit een aantal
modules die als aparte programma's onder Windows NT
ir. D. Stelpstra,
Quality
Positioning
Systetns, Zeist.
555
GEODESIA
KEYWORDS
TREFWOORDEN
