nog niet op haar hoogtepunt is. Op dit symposium werd
gerapporteerd over differentiële vertragingen tot, in ex
treme gevallen, 20 tot 30 ppm, wat overeenkomt met een
1 m effect op een basislijn van 30 km.
Selective Availability
Naast een nieuwe frequentie en nieuwe signalen, kwam
uiteraard, en dat zal ook u niet ontgaan zijn, het uitzetten
van Selective Availability (SA) aan de orde [1],
De nauwkeurigheid van een enkelpuntsbepaling - officieel
in de Standard Positioning Service (SPS) specificaties - was
100 m horizontaal en 156 m driedimensionaal, en wordt
nu, zonder SA, 5 m horizontaal en 8 m driedimensionaal
(de zogenaamde 'global average accu
racy' en zonder correctie voor de iono-
sferische vertraging). Deze waarden
zullen tegen het einde van dit jaar wor
den vastgesteld in de 'GPS SPS signal
specification, edition 3'. De huidige
specificatie uit 1995 was, voor het
geval zonder SA, veel conservatiever:
respectievelijk 22 en 33 m.
Per 2 mei 2000 is Selective Availability
(SA) dus uitgezet. Deze degradatie,
oorspronkelijk ten behoeve van de 'US
national security', werd langzamer
hand ook als hinderlijk ervaren door
de militairen zelf, en verder, zo wordt
beweerd, ontwikkelen de Verenigde
Staten de mogelijkheid 'to deny the
GPS signal on a regional basis' (dit is
het regionaal uitzetten of verstoren van de GPS-signalen,
maar hierover ontbreekt elk detail). De slotsom was dat er
geen harde argumenten meer waren om SA te continueren.
De werkelijke reden om te stoppen met SA zou ietwat
banaler zijn. Op deze manier nemen de VS toch aanzienlijk
wat wind uit de zeilen van het Europese Galileo-initiatief,
een systeem dat de VS toch vooral als serieuze rivaal zien.
De bekendmaking op 1 mei 2000 kwam ook juist geduren
de de Europese GNSS-conferentie in Edinburgh. En ver
der wilden de VS enkele weken later op de World Radio
Conference (WRC) gekend worden in een aantal wensen
met betrekking tot de bescherming van de GPS-frequentie-
banden. Ook ten aanzien van de frequentie-allocatie voor
het Europese Galileo zijn op die conferentie beslissingen
genomen, maar de invulling daarvan zal pas tegen het eind
van dit jaar duidelijk worden. De huidige 'definition'-fase
moet per 15 december 2000 zijn afgerond. Wanneer daar
na op 20 december de ministers van transport bijeen
komen, moeten de Europese Commissie (EC) en ESA
(European Space Agency) vervolgens een 'go'- of 'no go'-
beslissing nemen. In het eerste geval start de Galileo
'design'-fase. Het uitschakelen van SA bij GPS was in de
eerste plaats geen technische kwestie, maar louter een poli-
tiek-strategische zet. Ten aanzien van de relatie tussen het
Amerikaanse GPS en het Europese Galileo durfde eerder
Fig. 2.
GPS-ontvangers
worden steeds
compacter. De
nieuwe ontvanger
van het AGRS.NL,
met het formaat
van een bescheiden
sigarenkistje, is een
hoogwaardig state-
of-the-art geode
tisch tweefrequen
tie-apparaat met
twaalf kajialen en
zelfs ingebouwde
radioverbinding.
nog weieens iemand te opperen GPS
en Galileo aanvullend en/of uitwissel
baar te laten zijn, maar nu lijken de
partijen de stellingen te gaan betrek
ken, dus op naar rivaliteit en markt
werking. In dit verband zijn recent van
Amerikaanse zijde (premature) plan
nen aangekondigd voor een verdere
modernisering van GPS met block III-
satellieten, teneinde het systeem tot
2030 te laten voortbestaan. Tot slot
lijkt het Russische Glonass langzaam
maar zeker buiten beeld te raken. Be
gin september waren nog slechts zes
satellieten operationeel.
GPS-systeem
Wat de GPS-constellatie betreft, mo
menteel met zevenentwintig operatio
nele satellieten, is er enige bezorgd
heid: met de nieuwe moderniserings
plannen wordt het lanceerschema be
hoorlijk gerekt. Dit betekent voor de
komende jaren dat gebruikers nog
moeten vertrouwen op een constellatie
met behoorlijk op leeftijd gekomen sa
tellieten, waar er zo links en rechts
weieens één van buiten werking kan
raken.
Onder het 'Accuracy Improvement
Initiative (All)' zijn de Amerikaanse
militairen bezig om het controle
segment te 'upgraden'. Hoewel in de
regel de ionosferische vertraging voor
een (enkelfrequentie) enkelpuntsbepa-
lingsgebruiker de grootste foutenbron
is, zal hiermee worden getracht de
nauwkeurigheid de komende vijf jaar,
na het uitzetten van SA, nog wat ver
der op te krikken. Doel is het verbete
ren van de kwaliteit van de satelliet-
klok en -baanparameters in de GPS-
navigatieberichten. Ten eerste zullen
de bestaande vijf monitorstations (Co
lorado, Ascension, Diego Garcia,
Kwajalein en Hawaii) worden uitge
breid met een station op Cape Cana
veral en met zes NIMA (National
Imagery and Mapping Agency)-sta-
tions (Washington, Equador, Argenti
nië, Engeland, Bahrein en Australië).
Ten tweede zal het gepartioneerd Kal
man-filter, dat op het Master Control
Station (MCS) draait, worden vervan
gen door één integraal filter, en ten
derde zullen de 'uploads' frequenter
gaan plaatsvinden. In principe krijgt
een satelliet nu één keer per dag zijn
566
2000-12
GEODESIA
