Extreme verschillen
W:-'
rrrrrrrrrrrrrn
graden. De afstand in het Friese stelsel is waarschijnlijk on
juist bepaald. Kan er een verkeerde richting zijn gemeten of
is een afleesfout van één graad de oorzaak?
Afstand Joure-Haskerdijken
Mijn artikel over leven en werk van de kadasterlandmeter
Polée omvat oolc een hoofdstukje Krayenhof [3]. In dit
hoofdstukje wordt beschreven dat Polée ook verschillen
constateert bij het berekenen van een Snelliuspunt, wan
neer hij onder andere de coördinaten van de driehoekspun-
ten Haskerdijken en Joure van het M.B.-net gebruikt. Het
Friese net heeft voor de zijde tussen deze punten 6379 m,
het M.B.-net 6529 m en het RD-net 6408 m. In dit geval wijkt
de afstand van het M.B.-net nogal wat af van die van het RD-
net. Zijn de lengte van de zijde van het M.B.-net en de hier
uit berekende coördinaten minder betrouwbaar?
dinaten van dié punten van het Friese
stelsel, die identiek zijn aan de pri
maire punten van het driehoeksnet
van de Précis-Historique.
Naast de gebruikelijke verschillen in
precisie zijn er ook de volgende af
wijkingen in de lengten van driehoeks
zijden, die niet erg betrouwbaar lijken
te zijn.
Afstand Eernewoude-Oudega
In de driehoek 309 (M.B.: M43) heeft de
zijdelengte Eernewoude-Oudega (3959
m) een exorbitant groot verschil met
de overeenkomstige afstand van het
Friese net (4155 m). Beide driehoeken
zijn herberekend, maar een fout werd
niet gevonden. In het eerder vermelde
overzicht is genoteerd dat de afstand
in het RD-net is berekend op 3961 m,
hetgeen praktisch overeenkomt met
de zijdelengte van het M.B.-net. Overi
gens heeft de driehoek geen gunstige
vorm; de overstaande hoek van deze
zijde bedraagt in het Friese stelsel
21.25.57 graden en in de M.B. 20.22.10
De 910 jaar
oude toren van
Oudega bij
Drachten.
1M.B.: Meetkunstige
Beschrijving van
het Koninkrijk der
Nederlanden (1861).
Zie Geodesia 2001
no. 2, p. 74.
Station Dokkum
Het: driehoekspunt Dokkum heeft een bijzonderheid. In de
eerste plaats behoort de primaire driehoekszijde Leeuwar-
den-Dokkum van het net van Krayenhof bij de categorie zij
delengten, die gebruikt zijn om de coördinaten van het
punt Dokkum in het Friese net te berekenen. Het M.B.-net
heeft echter een hoofdstukje 'Gewijzigde driehoeken van
den eersten rang'. Daarin is te lezen dat in de driehoeken
M-IX en M-X de afstand Leeuwarden-Dokkum nu 19457.37
bedraagt in plaats van de oorspronkelijke 19559,60 m. Om
welke reden zijn deze afstand en ook de hieruit afgeleide af
standen naar Ballum en Dragten gewijzigd? Het register
van afstanden van het Friese net uit 1860 geeft het ant
woord door middel van de volgende notitie bij het station
Dokkum: "Dit punt is afgebroken; dog is als trigono
metrisch punt aangenomen, omdat het zeker ook vroeger
bij die van het kadaster en van den Generaal Krayenhof
daarvoor is gebruikt". Welke toren is destijds afgebroken en
was een primair driehoekspunt, en waarom zijn de afstan
den gewijzigd? Is er soms een andere toren als driehoeks
punt in de plaats gekomen? Met enig passen en meten is op
een topografische kaart 125.000 met behulp van de drie
hoeksafstanden vanuit de om Dokkum gelegen dorpstorens
het oude driehoekspunt te lokaliseren op de zuidwestzijde
van de markt van Dokkum. Hier heeft, zoals blijkt uit het
kadastrale minuutplan van 1832 en een oudere vogel-
Joy
zr.zi.f7
éo.is. t)
y«p. ii. f4
4i ff. i
litis. 1
}sty.
/.'li 1+1
tCss.6
/y*3.3
Fr.-net
Identieke
driehoeken.
Eeraevoode
98° 57' 25'.49
0\04
Oldeboorn.
20" 22' 10M5
O'.OS
Ondé^a:
60e40'24'^6
0'.03
0M0
M.B.-r
9.9946713 -j 4.0506054
9.5416702 j 8.597604S
9.9404379 3.9963720
11 235:84
3 959.17
9 916.81
GEODESIA 2001-5
