Literatuur en bronnen
Summary
Fryske gearfetting
doordat verkleiningen van de kada
strale minuutplans aan elkaar wer
den gesloten.
Wanneer de uit coördinaten van het
RD-stelsel berekende afstanden als
norm worden beschouwd, kan een
voorlopige beoordeling worden ge
maakt over de nauwkeurigheid van
de netten. Wanneer dertig drie
hoekszijden van het Friese net en
het M.B.-net worden vergeleken met
de identieke RD-afstanden, is een
voorzichtige conclusie te trekken.
Die luidt dat de relatieve precisie
van de driehoekszijden van het
M.B.-net toch wat beter is dan die
van het Friese net. Maar dit oordeel
over de relatieve precisie van drie-
hoekspunten in eenzelfde regio is
in dit geval niet gebaseerd op een
diepgaand onderzoek.
Vermoedelijk heeft de I.V. Jappé, om
te kunnen besparen op de kosten
van de hoekmetingen, gebruikge
maakt van de coördinaten van loka
le kadastrale driehoekspunten om
afstanden van driehoekszijden ten
behoeve van het Friese net te kun
nen berekenen.
Het dit jaar ontdekte Friese drie-
hoelcsnet heeft om deze reden drie
pijlers:
1. eigen hoekmetingen;
2. overgenomen driehoekszijden uit
de Précis-Historique;
3. berekende driehoekszijden uit de
lokale kadastrale netten.
Het is niet duidelijk welke basis is
gebruikt voor de berekening van
het driehoeksnet. Het is wellicht
nuttig dit nader te onderzoeken
evenals een nader onderzoek naar
de precisie van de netten. Bij een
dergelijk onderzoek ware het aan te
bevelen tevens een onderzoek te
doen in hoeverre de I.V. Jappé ge
bruik heeft gemaakt van de lokale
kadastrale coördinatenstelsels.
Tenslotte; Gemma Frisius zou gelet op
zijn belangstelling, wanneer hij thans
geleefd zou hebben en over de kennis
van deze eeuw zou beschikken, onge
twijfeld met zijn Leuvense studenten
aan een dergelijk onderzoek hebben
willen meewerken.
[1] Salzmann, M.A. e.a., Rijksdriehoeksmeting sluit aan op
Europa. Geodesia 2000 no. 9.
[2] Kwisthout, A. W. E., Tijdschrift voor Kadaster en
Landmeetkunde, jaargang 1886.
[3] Holsbrink, J.H., Landmeetkunde uit de oude doos.
Geodesia 1999 no. 1.
[4] Schotanus, C., Beschrijvinghe enz. De Tille e.a.,
Leeuwarden/Amsterdam, 1664/1978.
[5] Archief Kadaster Friesland Leeuwarden.
A Frisian triangulation measurement (part 3)
In this third article about the Frisian triangulation, the author
comes to a comparison of the different triangulations in this
province. This article shows large and small differences in distances
between identical triangles and the author comes to some im
portant conclusions. The most important one is that Friesland had
its own and unique triangulation system.
In Fryske trinangulaasje en in Frysk koordinaten stelsel
Fryslan hie sunt de 17e ieu in bytsje in tradysje fan it utjaanfan
regionale atlassen. De ferneamde atlas fan Schotanus-Halma fan
1718 nimt deryn in bysonderplakyn mit derynfan eltse grietenij in
kaart. Dizze kaarten wienen in begjin fan de 19e ieu feraldere en
joegen mar in bytsje detailynfoarmaasje oer de Fryske topografy.
Mei om dizze reden besleaten de Fryske Steaten yn 1839 om in nije
atlas meitsje te litten. As utjouwer waard W. Eekhof oansocht. In it
foaropwurd skriuwt Eekhof dat it meitsjen fan de atlaskaarten
plak finde hat met inachtneming van de driehoeksmeting van
Krayenhof'. Defraach is no wat de driehoeksmeting van Krayenhof
nofeitliken te dwaan hie mit it meitsjesfan de Eekhofkaarten.
KEYWORDS
surveying, reference systems, history
TREFWOORDEN
landmeetkunde, coördinatenstelsels, geschiedenis
GEODESIA 2001-5
