Geografische spreiding
Talloze herordeningen
huidige opslag is koel, droog, ruim en
brandvrij, zodat deze mijns inziens
aan de primaire eisen voor een opslag
plaats van archief zeker voldoet."
Groot was uiteraard de schok toen een
archivaris van de Rijkswaterstaat in
1974 de kelder betrad. Hij kon zijn
ogen niet geloven toen hij de hoop be
schimmelde, soms onherstelbaar be
schadigde kaarten ontdekte.
Daarna kwam er schot in de zaak. De
brugkelder werd leeggehaald en de
kaarten kregen een nieuwe bestem
ming in het Rijksarchief. Volgens Fine-
ke te Raa, als beheerder beeldmate
riaal van het Rijksarchief betrokken
bij het hele proces, kwam het inventa
riseren van de kaarten en tekeningen
daarna op gang. Het was een lastige
klus, want het was niet alleen van be
lang de bestaande kaarten te beschrij
ven, maar ook een compleet beeld van
het archief te krijgen. Steketee: "In het
begin van de twintigste eeuw werden
veel veilingen gehouden waar gemeen
ten en particulieren tekeningen kon
den kopen. We hebben kunnen achter
halen dat er op een veiling in 1906
zesendertig tekeningen van de Zuid-
Willemsvaart werden aangeboden.
Vier jaar daarvoor was er ook een grote
veiling, waardoor het materiaal erg
verspreid is geraakt." De kaarten to
nen een grote geografische spreiding.
Zo zijn er kaarten gevonden van de
Waddeneilanden en zelfs een kaart
van Nantes. Ze beslaan een periode van
ruim twee eeuwen, waarbij de oudste
kaart dateert uit 1719 en de jongste uit
1976.
Toch betreft het gros kaarten en teke
ningen van de provincie Noord-Bra
bant tussen 1811 en 1953. Nadat een
redelijk overzicht bestond van de di
versiteit en de totale hoeveelheid kaar
ten, werkte Henskens samen met Te
Raa van het Rijksarchief aan een werk
plan voor de inventarisatie. Vast stond
in ieder geval dat alle kaarten die tot
het archief behoorden, in Noord-
Brabant zouden blijven, ongeacht het
onderwerp. Steketee: "We ontdekten
zelfs een kaart van de riolering van de
Hoge Raad in Den Haag van honderd
veertig jaar geleden! Dan vraag je je af hoe die hier terecht
is gekomen."
Karien Ris,
freelance
redacteur.
Terwijl andere Rijkswaterstaatdirecties vaak besloten het
inventariseren over te laten aan de CAS, de Centrale Archief
Selectiedienst, wilde de Rijkswaterstaat, directie Noord-
Brabant de taak graag zelf uitvoeren. Daartoe raadpleegde
Henskens onder meer andere inventarissen, zodat hij later
samen met beide collega's een opzet voor de uiteindelijke
vormgeving van de inventaris kon formuleren. Een van de
eerste stappen werd het opstellen van een brief aan andere
diensten. Peter Henskens: "Na die oproep dook bij de
Dienstlcring Zuid-Willemsvaart een portefeuille op met
vierentwintig prachtig gekleurde kaarten, vrijwel zeker re
visietekeningen van het kanaal direct na aanleg. Dat was
een bijzondere verrassing, vooral omdat de bladen in een
uitmuntende conditie zijn." Steketee vult aan: "We merk
ten wel dat collega's hun kaarten niet graag afstonden.
Logisch, want daar zou ik zelf ook moeite mee hebben. Toen
hebben we een ochtend in het Rijksarchief Noord-Brabant
georganiseerd, waarbij mensen konden zien wat wij met de
kaarten gingen doen. Hier liggen immers de archieven van
organisaties waarmee de Rijkswaterstaat contacten onder
hield, zoals het Provinciaal Bestuur, de Provinciale Water
staat en de Dienst der Genie. En doordat al die archieven
zich nu op dezelfde plaats bevinden, wordt het makkelijker
ze te vergelijken. De mensen begrepen toen waarom het
materiaal in het Rijksarchief goed tot zijn recht zou komen.
Ook merkten zij dat het Rijksarchief de spullen uiterst zorg
vuldig behandelt. Daarna kwamen opeens uit alle hoeken
en gaten kaarten tevoorschijn. Terwijl ze daarvoor achter
kasten hingen, op zolders en in bergingen."
Nadat alle kaarten waren beschreven, werden ze door een
extern bedrijf geconserveerd en gereinigd. Daarna konden
Steketee en Henskens beginnen met de afronding van de in
ventarisatie. Dat leverde nogal wat problemen op. De oor
spronkelijke ordening kon niet worden aangehouden en
Het kaartendepot
waar ook de
tekeningen van
Rijkswaterstaat nu
droog en veilig zijn
opgeborgen.
(Foto Rijksarchief
in Noord-Brabant).
GEODESIA 2001-6
